Σήμερα, λοιπόν, πρέπει να μιλήσω για τον φίλο και σύντροφο Πέτρο Μηλιαράκη.
Ξέραμε, στο ΜέΡΑ25, ότι χρωστάμε ένα πολιτικό χαιρετισμό, ένα κατευόδιο στον σύντροφο και συναγωνιστή Πέτρο, που, πραγματικά, τίμησε τις γραμμές μας και το Κόμμα μας με την παρουσία του.
Και είναι, στ’ αλήθεια, κατάλληλη τούτη η ώρα – τώρα , που ερχόμαστε με καθαρότητα και ειλικρίνεια να μιλήσουμε για τον αγώνα μας, για την προσπάθειά μας, στο λαό της Κρήτης.
Όταν, όμως, μου ζήτησαν να μιλήσω εγώ στο Πολιτικό Μνημόσυνο για τον Πέτρο, η πρώτη σκέψη μου ήταν να αρνηθώ.
Μου φαινόταν αδιανόητο να μιλάω για τον Πέτρο χωρίς τον Πέτρο…
Επέμειναν, με επιχειρήματα για τον προσωπικό μας δεσμό αλλά και για το ότι έχω πολιτογραφηθεί, με κάποιο τρόπο – από επιλογή μου – και σαν Χανιώτισσα, δηλαδή Κρητικιά.
Αν ήταν κάπου εδώ ο Πέτρος, θα ξέραμε τι να πούμε μεταξύ μας και να συνεννοηθούμε, χωρίς πολλά-πολλά. Αλλά δεν είναι…
Θα πρέπει να μιλήσω, άραγε, για τη φιλία μας και για το πως δεθήκαμε μέσα στα χρόνια, πως μου στάθηκε σε δύσκολες στιγμές;
Ή μήπως να πω για το μέταλλο του ανθρώπου Πέτρου Μηλιαράκη ;
Για την αξία του νομικού επιστήμονα Μηλιαράκη ή για την ψυχή του μεγάλου Κρητικού, του Πέτρου ;
‘Ο,τι και να πούμε, σ’ άλλους θα φαίνονται πολλά, σ’ άλλους μπορεί και λίγα…
Δεν θέλω να παρασυρθώ από τα προσωπικά μου συναισθήματα. Γι’ αυτό, παρακαλώ, να μου επιτρέψετε να διαβάσω αυτά που έχω γράψει για τον Πέτρο. Για να μη χάσω το μέτρο αλλά και για να μην τον υποτιμήσω…
Το πιο εύκολο είναι να ξεκινήσεις να μιλάς για τη λάμψη και την προσφορά του νομικού της πράξης Πέτρου Μηλιαράκη.
Όχι μόνο στα ανώτατα Ελληνικά και Ευρωπαϊκά δικαστήρια, αλλά και στη μάχιμη δικηγορία της υπεράσπισης καθημερινών ανθρώπων.
Όλη αυτή η προσφορά, που βλέπαμε να αναγνωρίζεται με ενθουσιασμό από νομικούς κάθε φάσματος. Όλοι οι συνάδελφοί του μιλούσαν με θέρμη για την παρουσία και το επιστημονικό έργο του Πέτρου.
Και πόσοι δεν καθοδηγήθηκαν από τα γραπτά του, από τα τακτικά, περιεκτικά και πολύτιμα άρθρα του για τη νομολογία του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου !
Αναδείκνυε πάντα, με ανθρώπινη, νομική και πολιτική προσήλωση, τις πιο σύγχρονες και επίκαιρες αποφάσεις ελληνικού ενδιαφέροντος από τα πινάκια των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων.
Γιατί πίστευε πάντα ότι το Δίκαιο μπορεί και πρέπει να έχει ουσιαστική προοδευτική λειτουργία.
Πέρα από αυτά τα όρια, με την ευρύτητα και τη σοβαρότητα της συγκρότησής του, προσέφερε και πολύτιμο έργο, με άρθρα, μελέτες και βιβλία, για το μακροσύστημα και το ευρωσύστημα ή για την ευρωπαϊκή τραπεζοκρατία.
Ακόμα, συνεισέφερε με τη ρηξικέλευθη συγκροτημένη και τεκμηριωμένη άποψή του για το μη βιώσιμο, ανήθικο και απεχθές ελληνικό χρέος.
Αυτός ήταν που τόλμησε, με βάση την στέρεη επιστημονική του συγκρότηση να αναδείξει την αλήθεια για όλα αυτά σε κρίσιμες ώρες.
Γι’ αυτό και δεν δίστασε να υπερασπιστεί και τον “καταραμένο”, τον αποδιοπομπαίο του συστήματος, τον Γιάνη Βαρουφάκη, τότε που κάθε αναφορά στο όνομά του, κόστιζε καριέρες και επέσυρε ύβρεις.
Αλλά ποιός τολμούσε να αμφισβητήσει την επιστημονική τεκμηρίωση αλλά κυρίως την ανιδιοτελή υπεράσπιση της αλήθειας από τον Πέτρο;
Κατέθετε τις απόψεις του πάντα δημόσια, χωρίς φόβο αλλά και με το πάθος της τεκμηριωμένης αλήθειας του.
Και έτσι κατάφερνε να αλλάζει τις σκέψεις των ανθρώπων γύρω του. Όσων τουλάχιστον είχαν πνεύμα και αυτιά ανοιχτά…
Όλα αυτά κατέληγαν σε μια πρωτόγνωρη δική του ερμηνεία, που μας έφερνε πολύ κοντά στην αναγνώριση των ευκαιριών που μπορεί να προσφέρει ο αναδυόμενος πολυπολικός κόσμος.
Θα μπορούσε πολύ εύκολα τα προηγούμενα χρόνια, αν ήθελε, να έχει ένα χαρτοφυλάκιο στο Υπουργείο Εξωτερικών ή στο Δικαιοσύνης ή και αλλού. Αρκεί να έκανε κάποια παραχώρηση στις αρχές του.
Και ποιες ήταν οι αρχές αυτές ;
Αυτό που έλεγε ο ίδιος : ο λαϊκός παράγοντας.
Η φωνή των λαϊκών συμφερόντων που καταλήγουν, τίμια και αβίαστα, να καθορίζουν τον απλό, άδολο και ακηδεμόνευτο πατριωτισμό.
Αυτός ήταν ο καταλύτης στη συγκρότηση της προσωπικότητάς του αλλά και στην παραδειγματική στάση ζωής, που ακολούθησε πάντα :
Η ενστικτώδης αγάπη που έχει ο μέσος καθημερινός άνθρωπος για τον τόπο του, για την πατρίδα του, για τον πολιτισμό του, για την ιδιοσυστασία του, για τους γείτονες, τους φίλους, την οικογένεια.
Θυμάμαι με πόση θέρμη μιλούσε πάντα για τη μεγάλη ιστορική στιγμή της Μάχης της Κρήτης και για την Αντίσταση στο νησί του.
Για αυτή τη μεγαλειώδη, αυθόρμητη, παλλαϊκή και αυτοοργανωμένη αντίσταση του λαού της Κρήτης απέναντι στο φασισμό.
Αλλά και το βάρος που ένιωθε για τις αναγκαίες -ή όχι- θυσίες, στο βωμό της ελευθερίας.
Ακόμα και για το προσωπικό του κόστος, που ανέτρεχε στα παιδικά του χρόνια, όταν ισοπεδώθηκε το πατρικό του στον Πεύκο της Βιάννου, και στον βαρύ φόρο αίματος που πλήρωσε η οικογένειά του το φθινόπωρο του 1943.
Με βάση αυτά τα βιώματα, ήταν πάντα ενδιαφέρουσα και αποφασιστική και η παρέμβασή του στο κίνημα για τη διεκδίκηση των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Και εκεί είχε να συνεισφέρει, με αυτό το ακαταμάχητο κράμα της βιωματικής με την επιστημονική του συγκρότηση.
Έτσι, μπορούσε να στηρίξει και να υπερασπιστεί το βάσιμο και το απαράγραπτο αυτών των αξιώσεων.
Έτσι, ήταν αποφασισμένος να αντισταθεί απέναντι στον ιστορικό αναθεωρητισμό και την εξύβριση του αγώνα των Κρητικών από τους διάφορους Ρίχτερ.
Γι’ αυτό και δεν απέκτησε ούτε υπουργείο ούτε αξίωμα.
Γιατί η όλη αξία του είχε μέσα της και την αξία του ανυποχώρητου, την μεγάλη αξία της υπεράσπισης αρχών.
Το τελικό του κριτήριο, στις πολύ γερές θεωρητικές του αναλύσεις, ήταν αυτός ο καταλυτικός λαϊκός παράγοντας.
Η εισήγησή του κατέληγε συχνά με την ιστορία ενός Κρητικού. Και ήξερε και πολλές τέτοιες ιστορίες, για να μεταφέρει τη θυμοσοφία της λαϊκής αλήθειας.
Με μια ιστορία που έμοιαζε με ανέκδοτο, με την ήρεμη χαρακτηριστική προφορά του, που δεν εγκατέλειψε ποτέ.
Με αυτό το όπλο έδινε τη χαριστική βολή στην αντίθετη άποψη : με τα λόγια ενός βοσκού, ενός ξωμάχου, ενός εργάτη ή μιας Κρητικιάς μάνας.
Έτσι λοιπόν, ο Πέτρος Μηλιαράκης, στις δύσκολες στιγμές ήξερε πάντα με ποια μεριά θα πάει. Δεν είχε καν δίλημμα.
Πάντα με ρεαλισμό αλλά και εγρήγορση, τη στάση του δεν την καθόριζαν οι ευνοϊκές συμπαρατάξεις, με τις δυνάμεις που αντιστοιχούσαν στην επαγγελματική του επιτυχία και την επιστημονική του φήμη.
Συμμάχησε πάντα με το πιο ενδιαφέρον, το πιο ατίθασο κομμάτι του Λαού. Αυτό που εξέφραζε την ιδιοσυγκρασία της Αντίστασης.
Μέχρι το όχι στο Δημοψήφισμα, το όχι στη συνθηκολόγηση, το όχι στην παραίτηση.
Όχι μέχρι το τέλος.
“Δουλεύουμε κι ας μην υπάρχει αφέντης σα βραδυάσει να μας πληρώσει το μεροκάματό μας”, λέει ο Καζαντζάκης στην Ασκητική.
“Δεν ξενοδουλεύουμε. Εμείς είμαστε οι αφέντες. Το αμπέλι τούτο της Γης είναι δικό μας, σάρκα μας κι αίμα μας.
Το σκάβουμε, το κλαδεύουμε, το τρυγούμε, πατούμε τα σταφύλια του, πίνουμε το κρασί, τραγουδούμε και κλαίμε, οράματα κι ιδέες ανηφορίζουν στην κεφαλή μας”.
Έτσι ήταν πάντα κοντά μας κι ο Πέτρος.
Δεν ήταν άφοβος αλλά δεν ήταν ποτέ δειλός.
Και γι’ αυτό κρατήθηκε πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Στ’ αλήθεια στη σωστή πλευρά. (Ας κρατήσουμε, επιτέλους, εμείς την αξία που έχουν τα λόγια, γιατί δεν θα αφήσουν τίποτα όρθιο…).
Και γι΄αυτό μας λείπει και θα μας λείπει ο Πέτρος.
Γι’ αυτό κατέκτησε σεβασμό και αναγνώριση παντού.
Γι΄αυτό και εδώ, στην Κρήτη, κατάφερε να είναι από τους λίγους Καστρινούς που ό,τι έλεγε το υπολόγιζαν και στο Ρέθυμνο και στο Λασίθι και στα Χανιά.
Δε θέλω να πω περισσότερα.
Θα σταματήσω εδώ.
Και όσο και αν λένε ότι “για μεγάλους Κρητικούς δεν πρέπουν μοιρολόγια”, εγώ θα πω σήμερα τα λόγια από το τραγούδι που έλεγε ο Πέτρος, όποτε έφευγε από κοντά μας ένας ξεχωριστός άνθρωπος και τον έπαιρνε ο Χάρος:
“Ο Χάρος κάθεται ψηλά και τραγουδεί πανώρια. Λέγει τραγούδια της χαράς και περισσοκαυχάται”.
Έτσι περισσοκαυχάται και σήμερα, για τον Πέτρο !
Και όμως, και εμείς σε έχουμε με κάποιο τρόπο μαζί μας.
Με τη θύμησή σου, με το πολύτιμο έργο σου, και με το παράδειγμα ζωής που έδωσες.
Ήθελες Πέτρο, όπως λέει και το τραγούδι, να είσαι δίκαιος, ήθελες λέει να είσαι ελεύθερος, ήθελες να είσαι άνθρωπος.
Με αυτά λοιπόν, νικιέται ακόμα και ο Χάρος!
Και υπάρχεις δίπλα μας.
Υπάρχεις δίπλα σε όσους δεν μπορούν και δεν θέλουν να σε ξεχάσουν.
Και είσαι ακόμα ζωντανός μαζί μας.
Μαζί, λοιπόν, θα συνεχίσουμε να δίνουμε τους αγώνες μας για όσα πιστεύουμε, για όσα μαζί οραματιστήκαμε, για όσα θεωρούμε χρέος μας, μέχρι να πάρουν τα όνειρα την εκδίκησή τους !
