Έχουμε ήδη επισημάνει τη σύμπτωση της επίσκεψης του Πρωθυπουργού της Αλβανίας στην Ελλάδα, με την κατάθεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Ποιο ήταν το αντικείμενο και το περιεχόμενο των συνομιλιών μας με τον κ. Ράμα; Πού έχουν φτάσει οι διαπραγματεύσεις μας με αυτήν τη χώρα; Υπάρχει ήδη επεξεργασία συνυποσχετικού για προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο - ή όχι;
Εντέλει, η χώρα μας συνεχίζει να στηρίζει τα συμφωνημένα του 2009 ; Ή , μήπως , η αλλαγή στάσης της Αλβανίας έχει συμπαρασύρει και τις τότε δικές μας θέσεις. Μιλάω για τις θέσεις της τότε Κυβέρνησης Καραμανλή, με Υπουργό Εξωτερικών την κα Μπακογιάννη. Εγκαταλείπει η Κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη τις θέσεις αυτές ;
Υπάρχει, επιτέλους, κάποια αλλαγή στη σημερινή μας στάση, σε σχέση με αυτά που είχε συμφωνήσει η τότε Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ;
Σε σχέση με την προοπτική κοινής προσφυγής με την Αλβανία στο Διεθνές Δικαστήριο, υπάρχει ένα βασικό ερώτημα :
Θα γίνει αυτή στη βάση της Συμφωνίας του 2009 ; Και, εάν όχι, από πού ξεκινάμε σήμερα ; Πάλι από το σημείο μηδέν ;
Θυμόμαστε όλοι, νομίζω, την κριτική που είχε ασκηθεί τότε. Ότι το 2009 κακώς η Ελληνική πλευρά δεν προχώρησε άμεσα στην ψήφιση και υπογραφή της τότε Συμφωνίας. Ότι κακώς υπήρξε καθυστέρηση, που άφησε περιθώρια στην άλλη πλευρά να εκμεταλλευθεί την κρίση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου.
Η συγκεκριμένη Συμφωνία καθόριζε τις θαλάσσιες ζώνες των δύο χωρών με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Όμως, όπως είναι γνωστό, ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας - δηλαδή από την εσωτερική έννομη τάξη της μίας από τις συμβαλλόμενες χώρες.
Βέβαια, αν και η Αλβανία επικαλείται ζητήματα της δικής της έννομης τάξης, κατά την άποψη διεθνολόγων η υπογραφή της συμφωνίας από τον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας, Λουζλίμ Μπασά, είναι δεσμευτική και παράγει πλήρη έννομα αποτελέσματα.
Συνεπώς, η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο μπορεί και τώρα να γίνει στη βάση των συντεταγμένων που συμφωνήθηκαν τότε. Και με το ερώτημα εάν η Αλβανική πλευρά νόμιμα ή όχι υπαναχώρησε.
Υπάρχει ευθεία αναλογία με την Υπόθεση Νιγηρίας - Καμερούν του 2002, με απόφαση γνωστή για όσους ασχολούνται με το Διεθνές Δίκαιο.
Οι προβληματισμοί που αφορούν στις σχέσεις μας με την Αλβανία, δεν έχουν μεταβληθεί.
Στην απογραφή πληθυσμού του 2011 υπήρχαν εμπόδια στην καταγραφή στοιχείων για την Ελληνική μειονότητα.
Υπάρχει και το γνωστό ζήτημα, με τις ιδιοκτησίες της Ελληνικής μειονότητας. Ιδίως με τις απαλλοτριώσεις ιδιοκτησιών της Ελληνικής μειονότητας στη Χειμάρρα. Μάλιστα, έχουν ήδη γίνει και πολλές κατεδαφίσεις. Είναι σύνθετο ζήτημα, που παραμένει άλυτο. Πρέπει, όμως να κλείσει οριστικά, με την εξασφάλιση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων.
Ένα ακόμα θέμα είναι το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της Αλβανίας για την ελληνική επίσημη, έστω και έμμεση, αναγνώριση της χάραξης των συνόρων στην ελληνοαλβανική μεθόριο.
Πού βρισκόμαστε σήμερα σε αυτά τα τρία ζητήματα ;
Πάντως, μας προβληματίζουν και διάφορα δημοσιεύματα στον αλβανικό τύπο, που παρουσιάζουν ότι δήθεν οι διαπραγματεύσεις του 2009 διακόπηκαν, περιλαμβάνοντας μάλιστα και διατυπώσεις περί “μυστικών συμφωνιών”.
Μάλιστα, ο πρώην πρόεδρος του αλβανικού κοινοβουλίου, επικεφαλής του Κόμματος Δικαιοσύνης, Ενσωμάτωσης και Ενότητας (PDİU), δήλωσε ότι «υπάρχει σχέση μεταξύ του χρονοδιαγράμματος της πρόσφατης ανακοίνωσης της Ελλάδας, των γεγονότων που συμβαίνουν στην περιοχή και της διαφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας». Και πρόσθεσε : «Δεν υπάρχουν συζητήσεις ή συμφωνίες μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας για τα χωρικά ύδατα και αυτό το ζήτημα είναι κλειστό για την Αλβανική πλευρά». Όσο για την επέκταση που τώρα συζητούμε, είπε ότι αυτή «αναμφίβολα θα επηρεάσει τη συμφωνία για τον καθορισμό της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης που θα υπογραφεί μεταξύ των δύο χωρών." Αναφέρθηκε, μάλιστα, ονομαστικά στους Οθωνούς και στην Ερεικούσα. Είπε ότι «η αναγνώριση ότι αυτά τα δύο νησιά θα έχουν 12 μίλια χωρικών υδάτων, θα έχουν επιπτώσεις στις συζητήσεις της συμφωνίας αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας στο μέλλον».Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και σχετικές δηλώσεις των Μέλο και Αμπιζάϊντ.
Το επιστημονικά αβάσιμο σκεπτικό για μειωμένη επήρεια των νησιών, σε σχέση με τις ηπειρωτικές ακτές, ακόμα και για τα χωρικά ύδατα, το χρησιμοποιεί και ο επικεφαλής του Αλβανικού Ινστιτούτου Στρατιωτικής Γεωγραφίας, αναφερόμενος και σε ελληνικές θέσεις.
Έχουμε υποβάλλει στην Αλβανία σχετικές προτάσεις ;
Το ερωτώ αυτό, επειδή στα διμερή θέματά μας με την Τουρκία, από δικούς της αξιωματούχους έχουμε την πρώτη ενημέρωση. Και, δυστυχώς, τελευταία, αυτό έχει γίνει κανόνας.
Και για να έρθω και στην περίφημη διπλωματία των αγωγών : Υπάρχουν εξελίξεις για πιο ενεργή εμπλοκή της Αλβανίας σε αυτό το πεδίο ;
Όλα αυτά πρέπει να τα συνυπολογίσουμε και να μας προβληματίσουν, γατί υπάρχει το σοβαρό ενδεχόμενο παρελκυστικής πολιτικής από την Αλβανία σε σχέση με τις μεταξύ μας συνομιλίες. Επίσης, θα πρέπει πάντα να συνυπολογίζουμε και τις ιδιαίτερες σχέσεις που έχουν, πλέον, διαμορφωθεί μεταξύ Τουρκίας και Αλβανίας.
Γι’ αυτό και θεωρώ ότι πρέπει να έχουμε κάποιες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, κύριε Υπουργέ.
Ευχαριστώ πολύ!
