Σας ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε!
Οι εξοπλιστικές προμήθειες αυτού του νομοσχεδίου είναι εξαιρετικά σημαντικές. Η δικαιολογητική βάση για τις πανάκριβες αυτές προμήθειες είναι η αντιμετώπιση των επιθετικών βλέψεων της γείτονος. Προς το παρόν, ας πούμε ότι το δεχόμαστε.
Οι διαδικασίες που ακολουθεί η κυβέρνηση δείχνουν βία, και, μάλιστα, με προσεγγίσεις που καταπατούν ακόμα και αυτό το νομικό πλαίσιο που η ίδια ψήφισε για τα εξοπλιστικά.
Ο Νόμος 4782/2021 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως "Εκσυγχρονισμός, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, ειδικότερες ρυθμίσεις προμηθειών στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και άλλες διατάξεις για την ανάπτυξη, τις υποδομές και την υγεία" δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με Φύλλο Α 36/2021 στις 9 Μαρτίου 2021.
Από τη στιγμή που φέρνεται η συγκεκριμένη προμήθεια με νόμο ξεφεύγει αυτονόητα από τον συγκεκριμένο νόμο.
Η ταχεία διεκπεραίωση που τώρα επικαλείστε με τον δικό σας νόμο δεν θα ήταν εφικτή.
Οι προδιαγραφές μας ως αγοραστές με την διαδικασία που ακολουθήθηκε στις συγκεκριμένες προμήθειες παραμένουν άγνωστες.
Υπάρχει πραγματική ανάγκη για αυτή τη βιασύνη ; Ή μήπως εντάσσεται στην καλλιέργεια της εικόνας μιας ηγεσίας η οποία δήθεν προσπαθεί να διαχειριστεί σημαντικές και επιτακτικές προκλήσεις ; Ή μήπως επιβάλλεται από άλλους ;
Όλες αυτές οι διαδικασίες αναδεικνύουν περιστάσεις αδιεξόδων, για τα οποία την ευθύνη φέρει η ίδια η Κυβέρνηση.
Η ίδια άλλαξε, σχεδόν πριν ένα χρόνο, το νομοθετικό πλαίσιο για τις εξοπλιστικές προμήθειες. Και, μάλιστα, χωρίς να λάβει υπόψη πολλές προτάσεις, τόσο από τα στελέχη της ιεραρχίας όσο και από την πολεμική βιομηχανία.
Η ειρωνεία είναι ότι ακριβώς αυτά τα ελλείμματα, χρησιμοποιούνται ως δικαιολογία για τις σημερινές διαδικασίες. Μια ομολογία αστοχίας για τις πριν από ένα χρόνο επιλογές σας. Και, απλώς, αιωρείται το ερώτημα, αν, εντέλει, αυτές οι αστοχίες ήταν και ηθελημένες ( ή όχι ).
Από τότε που ανέλαβε η συγκεκριμένη κυβέρνηση καλλιεργείται η εντύπωση – και από την ίδια και από τα μέσα που γενναιόδωρα χρηματοδοτεί – ότι με την Τουρκία βρισκόμαστε συνεχώς σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Δεν υποβαθμίζω τις προκλήσεις της γείτονος. Όμως, αυτή η κατάσταση δεν είναι έκτακτη. Είναι, έστω και με διακυμάνσεις, διαρκής ! Εδώ και δεκαετίες τη ζουν στο πετσί τους τα στελέχη μας, όπου και αν υπηρετούν, αλλά και εμείς οι ίδιοι, που τα παρακολουθούμε.
Η προβολή όμως αυτή, από τα καλοταϊσμένα μέσα, είναι πολλαπλά χρήσιμη για την Κυβέρνηση !
Χρήσιμη, για να δικαιολογούνται τα αδικαιολόγητα. Έτσι, ο χειμαζόμενος ελληνικός λαός αναγκάζεται να επωμιστεί και το δυσανάλογο κόστος της εξοπλιστικής σας διπλωματίας.
Χρήσιμη, για να στηρίξει την αγορά πανάκριβων οπλικών συστημάτων (όπως τώρα με τις φρεγάτες), όχι όμως εκείνων που θα έφερναν το πραγματικό πλεονέκτημα, όχι τα όπλα που θα λέγονταν στρατηγικά ή, έστω, υποστρατηγικά.
Χρήσιμη, για να δικαιολογείτε και την απουσία οποιουδήποτε αντισταθμιστικού οφέλους.
Χρήσιμη, για να καλλιεργείται η εικόνα μιας δήθεν φωτισμένης ηγεσίας, η οποία τάχα φροντίζει για το καλό μας, λειτουργώντας όμως πάντα σε μια αχλή μυστηρίου. Τόσο, όμως, που να παρακάμπτει και καταπατά το νομοθετικό πλαίσιο, που η ίδια θέσπισε, μόλις πριν ένα χρόνο.
Μου έρχεται στο νου η γνωστή ατάκα του μεγάλου κωμικού, που έλεγε σε μια σκηνή : «Αυτές λοιπόν είναι οι αρχές μου. Και αν δε σας αρέσουν … τις αλλάζω!»
Αυτό δεν κάνατε και τώρα, με τους Γάλλους; Ενώ, λίγο πριν, κομπάζατε στη Βουλή για το νομοθέτημά σας για τις προμήθειες και τα εξοπλιστικά!
Το σημαντικό, όμως, δεν είναι τόσο η απόλυτη έλλειψη σοβαρότητας. Το σημαντικό είναι η όλη κατάσταση.
Να θυμίσουμε κάποια ζητήματα:
Η Πολεμική μας Αεροπορία είχε δοκιμάσει, στις αρχές του 2000, το Ραφάλ. Τότε, το είχε απορρίψει, προς όφελος του Γιούρο-Φάιτερ. Γιατί άραγε;
Ας δεχτούμε, ότι κυριάρχησε, τότε, η σκέψη ισχυρότερης πρόσδεσης στη Γερμανία. Όμως και μετά το ναυάγιο του Γιούρο-Φάιτερ, δεν προτίμησε το Ραφάλ. Γιατί άραγε;
Και, μάλιστα, παραβλέποντας τις επιδόσεις που τόσο πολύ εκθειάζετε σήμερα, έγινε η προμήθεια περισσότερων Εφ-16 Μπλοκ 52. Γιατί άραγε;
Και ερχόμαστε στην προμήθεια των Ραφάλ!
Πέρυσι πήραμε 18 Ραφάλ ενώ η λειτουργική δεοντολογία της αεροπορίας επιτάσσει την κατοχή τουλάχιστον δύο μοιρών αεροσκαφών ενός τύπου. Γιατί άραγε;
Και έγινε η αγορά, χωρίς να τηρηθούν οι προβλέψεις της νομοθεσίας περί προμηθειών του Δημοσίου. Χωρίς να ληφθεί υπόψη ούτε ο Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών αλλά ούτε και ο Κυλιόμενος Προγραμματισμός Συμβάσεων Στρατιωτικού Εξοπλισμού.
Τον Σεπτέμβριο του 2020, απλώς, προσκλήθηκαν οι Αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων στο Μαξίμου, για να τους ανακοινωθεί η απόφαση αγοράς τους. Και μετά από μία εβδομάδα, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο Πρωθυπουργός ανήγγειλε στο λαό την αγορά 18 Ραφάλ. Και όχι μόνο στο λαό, αλλά και στα εμβρόντητα στελέχη, που υποτίθεται ότι, λόγω αρμοδιότητας, θα έπρεπε να είχαν κάνει τις σχετικές εισηγήσεις.
Γιατί, άραγε, δεν τηρήθηκε έστω προσχηματικά, όπως γίνεται σε τόσες περιπτώσεις, το πλαίσιο του Συντάγματος και των νόμων ;
Άραγε, θα μπορούσε τότε να είχε γίνει μια καλύτερη συμφωνία για τα Ραφάλ, όπως, π.χ., να υπάρχει κάποιο αντισταθμιστικό όφελος ;
Θυμίζω ότι στην προμήθεια Ραφάλ της Ινδίας εμπλέκονται εβδομήντα πέντε (!) ντόπιες εταιρείες. Εδώ ούτε μία! Τα δε αντισταθμιστικά, εκεί ανέρχονται σε 50% της αξίας. Εδώ ούτε ένα ευρώ ! Γιατί άραγε;
Πριν βιαστείτε να αναφερθείτε στο κόστος των 36 Ραφάλ της Ινδίας, πρέπει να συνυπολογίσετε στο κόστος τα κέρδη, οικονομικά και τεχνογνωσίας, που χάνουν οι αμυντικές βιομηχανίες του τόπου, εξαιτίας της ανύπαρκτης διαπραγμάτευσης.
Μάλιστα, πρόσφατα, η Ινδία επέβαλε πρόστιμο 185 εκατομμυρίων ευρώ στη Ντασσώ, για έλλειψη συνεργασίας με τις Ινδικές εταιρείες. Εκεί, λοιπόν, υπάρχει μια ισχυρή συμφωνία, την οποία δεν μπορεί να αγνοεί η Γαλλική Εταιρεία.
Ναι! Είναι η ίδια εταιρεία που διαβάσαμε, με μεγάλη ντροπή, πόσο αλαζονικά αντιμετώπισε τις ελληνικές εταιρείες, όταν την προσέγγισαν. Σίγουρα, πάντως, οι ελληνικές εταιρείες, για τις οποίες δεν προβλέφθηκε και δεν υπάρχει καμία δέσμευση, είναι σε πολύ διαφορετική θέση, από τις Ινδικές.
Είναι επίσης δεδομένο ότι για τη συγκεκριμένη προμήθεια χρειάστηκε να φέρετε ειδικό νόμο, αφού οι όροι που επέβαλαν οι Γάλλοι ήταν πολύ μακριά από το τότε ισχύον νομικό μας πλαίσιο.
Και συνεχίζουμε. Πάλι από το βήμα της ΔΕΘ, πριν λίγους μήνες, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την πρόσθετη αγορά : έξι, ακόμα, Ραφάλ.
Και πάλι ρωτάμε : Με βάση ποιες εισηγήσεις ;
Ανεξάρτητα από την άποψη μας, ότι ήταν πολύ υψηλή η τιμή αγορά των πρώτων Ραφάλ, υπάρχει, εδώ, μία ανεπίτρεπτη παράλειψη : Στην αρχική σύμβαση έπρεπε να υπάρχει “δικαίωμα προαίρεσης”, που θα εξασφάλιζε, για ορισμένο χρόνο, την αγορά επιπλέον μαχητικών στις ίδιες τιμές.
Έχει σημασία αυτό ! Πολύ περισσότερο, αφού, όπως είπαμε και πριν, η ελάχιστη λειτουργική βάση είναι οι δυο μοίρες αεροσκαφών.
Εν τω μεταξύ, δεν καταφέρατε να διαπραγματευτείτε ούτε ταχύτερη παράδοση ούτε απόδοση έργο στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Υπογράψατε και την αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία, με μεγάλη καθυστέρηση, που δεν συνάδει με τους επαίνους για τα αντανακλαστικά σας ! Πέρα από την βάσιμη προοπτική για εμπλοκή μας στο Σαχέλ και την απόλυτη αβεβαιότητα για πιθανή δράση της Γαλλίας στο Αιγαίο, υπάρχει, και εδώ, ένα σοβαρό ερώτημα :
Πόσο απίθανο θεωρείτε, αλήθεια, μετά της Συμφωνία της 2ας Μαρτίου του 2021, να βρεθούμε στο Αιγαίο αντιμέτωποι με Ραφάλ από το Κατάρ ;
Αλλά, ας έλθουμε και στην αγορά των φρεγατών : Εκεί, αφεθήκατε, απλώς, να σας οδηγήσουν τα απόνερα της Συμφωνίας Αυστραλίας - Ηνωμένου Βασιλείου – ΗΠΑ. Χάρη σε αυτήν, και χωρίς καμία ελληνική πρωτοβουλία, δόθηκε, σαν αντάλλαγμα ή αντίβαρο, στη Γαλλία, η “άδεια” να προχωρήσει σε αυτή τη σύμβαση πώλησης προς την Ελλάδα.
Με όλα αυτά, η Κυβέρνηση εμφανίζεται πολύ ενεργή για τη διάσωση χιλιάδων θέσεων εργασίας στα ναυπηγεία, στην πολεμική και αεροπορική βιομηχανία. Αλλά όχι για την Ελλάδα, για τη Γαλλία!
Εν τω μεταξύ υποδεχόμαστε τα Ραφάλ, χωρίς εξομοιωτή, που κατά κανόνα προηγείται, για λόγους εκπαίδευσης.
Επίσης : Τα Ραφάλ θα πάρουν θέσεις στα υπόστεγα, που τις είχαν πριν τα Μιράζ. Δεν έχουμε ακούσει λέξη για τα σχέδιά σας για τα 19 Μιράζ. Ποια είναι η αξία τους στην αγορά, σαν μεταχειρισμένα;
Για να αποδώσει η επένδυση οποιουδήποτε οπλικού συστήματος, πρέπει να εξασφαλίζονται οι πιστώσεις για την απρόσκοπτη επιχειρησιακή του λειτουργία σε βάθος χρόνου.
Μέχρι πότε μας καλύπτουν, εδώ, οι συμφωνίες για την εν συνεχεία υποστήριξη ; Θεωρείται αυτό αρκετό ;
Αν υπολογίζουμε ότι χρησιμοποιούμε ακόμα τα Φάντομ, μετά από σχεδόν 50 χρόνια, είναι δυνατόν να θεωρούμε ότι μας ικανοποιεί ένας ορίζοντας μέχρι το 2030 -μόνο- για τα Ραφάλ ; Οι φρεγάτες που χρησιμοποιούμε είναι ήδη 40 ετών.
Βέβαια, ο μεγάλος ορίζοντας για την εν συνεχεία υποστήριξη στα οπλικά συστήματα συνεπάγεται κόστος πολλαπλάσιο από εκείνο της αγοράς. Γι’ αυτό και ένα “νοικοκυρεμένο κράτος” προγραμματίζει με βάση το “κόστος κύκλου ζωής” κάθε οπλικού συστήματος. Αυτό, μπορεί να ανέρχεται ακόμα και στο τριπλάσιο της αρχικής συμβατικής δαπάνης.
Θα κλείσω με μερικά εξειδικευμένα ερωτήματα:
- Με βάση τα “εξαιρετικά αντανακλαστικά” της Κυβέρνησης και με τη βοήθεια της στρατιωτικής ηγεσίας, Υπάρχει προοπτική να υλοποιηθούν οι προτάσεις, με βάση μελέτες που υπάρχουν στο ΓΕΑ από το 2005, για την απόκτηση Μη Επανδρωμένων Μαχητικών Αεροσκαφών ; Έτσι, τα Ραφάλ θα έχουν ρόλο εναέριου προκεχωρημένου κέντρου επιχειρήσεων.
- Από τις τρεις φρεγάτες Μπελαρά που θα προμηθευτούμε, θα είναι κάποια εξοπλισμένη με τους εκτοξευτές Σιλβέρ A50, όπως προβλέπεται στη γαλλική διαμόρφωση ; Μήπως σχεδιάζεται να προστεθούν κάποιοι αργότερα ; Εάν ναι, ποιος θα αναλάβει τις εκ των υστέρων εργασίες μετατροπής ; Ποιο θα είναι το κόστος και πόσος χρόνος θα απαιτηθεί γι’ αυτό ;
- Οι Μπελαρά θα διαθέτουν σύστημα εκτόξευσης αερόφυλλων και θερμοβολίδων στην αντιαεροπορική τους ομπρέλα; Πως θα λειτουργεί αυτό χωρίς να υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων E-Σε-Εμ;
- Πότε θα είναι έτοιμο το σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων E-Σε-Εμ ; Θα ενσωματώνει αυτό και τεχνολογία αντι-ντρόουν ;
Μόνο με αυτά τα στοιχεία θα έχουμε γνώση – και επίγνωση – για πόσο καιρό θα επιχειρούν οι φρεγάτες χωρίς δυνατότητα παρεμβολών και εξουδετέρωσης επάκτιων συστοιχιών βλημάτων, αντιπλοϊκών βλημάτων, μη επανδρωμένων αεροχημάτων κ.λπ.
Και , τέλος : Πότε θα τοποθετηθεί στις φρεγάτες το σύστημα της εγγύς αντιβληματικής προστασίας που επελέγη αλλά δεν συμπεριλαμβάνεται στην αρχική διαμόρφωση ;
Κύριε Πρόεδρε, επιφυλλασσόμαστε μέχρι την Ολομέλεια.
Σας ευχαριστώ!
Διαρκής Επιτροπή Εθνικής Άμυνας κ’ Εξωτερικών Υποθέσεων,
Επεξεργασία κ’ εξέταση σχεδίου νόμου Υπουργείου Εθνικής Άμυνας «Για την ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της χώρας»
