H συμφωνία της κυβέρνησης με την Αίγυπτο, όπως και αυτή με την Ιταλία, ανήκει στο ίδιο πλαίσιο των αντανακλαστικών αντιδράσεων που υλοποιούνται λόγω έλλειψης εθνικής στρατηγικής και σχεδιασμού.
Το περιεχόμενό τους δεν εξασφαλίζει την προστασία των ελληνικών δικαιωμάτων με βάση το δίκαιο της Θάλασσας. Αντίθετα, δημιουργούνται κρίσιμα κενά, τα οποία θα λειτουργήσουν καταλυτικά σε βάρος μας, στις αναγκαίες περαιτέρω διαπραγματεύσεις, στις οποίες θα εμπλακούν, δυστυχώς και με δική μας ευθύνη, και τρίτοι επιδιαιτητές, καθόλου αμερόληπτοι. Ακόμη χειρότερα, την ίδια, αρνητική, επίδραση θα έχουν και σε περίπτωση προσφυγής στη Χάγη.
Θα σταθώ στα πιο χαρακτηριστικά σημεία :
Δεν υπάρχει καμία αναφορά ή επίκληση στο Δίκαιο της Θάλασσας και στις αρχές του, που θέλουμε να εμφανιζόμαστε ότι προασπίζουμε.
Στη συμφωνία με την Αίγυπτο δεν υπάρχει κάν ρήτρα παραπομπής σε διεθνές δικαστήριο, όπως στη συμφωνία με την Ιταλία. Εδώ προβλέπονται μόνο διαβουλεύσεις.
Επίσης, πουθενά δεν αναφέρεται η έννοια της υφαλοκρηπίδας, η οποία ισχύει εξ αρχής και αυτοδίκαια.
Η οριοθέτηση με την Αίγυπτο δεν περιλαμβάνει το Καστελλόριζο, αλλά ούτε κάν ολόκληρη την Ρόδο!
Η Ελλάδα εμφανίζεται μέσω σκόπιμης παράλειψης, να νομιμοποιεί – ή να επιφυλάσσει και να προδιαγράφει τη νομιμοποίηση – για την εδώ και χρόνια τουρκική επεκτατική στρατηγική ιδιοποίησης της Ανατολικής Μεσογείου ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, ο οποίος τέμνει στη μέση την Ρόδο. (σ.σ. βλ. Στ. Λυγερός)
Πριν την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου το Νοέμβριο, η Τουρκία έθετε ως όριο των βλέψεών της προς δυσμάς το όριο του 28ου μεσημβρινού. Για πρώτη φορά με αυτό επιχείρησαν να εγγράψουν υποθήκες και πέρα από τον 28ο μεσημβρινό. Εμείς, λοιπόν, ερχόμαστε πλέον να οριοθετούμε τη θαλάσσια περιοχή με την Αίγυπτο, μόνο μέχρι το 27 και 59'. Με τον τρόπο αυτό, εμμέσως πλην σαφώς, αναγνωρίζουμε – και οπωσδήποτε φαίνεται να επιφυλάσσουμε – δικαιώματα της Τουρκίας ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Έγκυροι αναλυτές επισημαίνουν ότι Ο καθορισμός της μέσης γραμμής ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου από τον 26ο μέχρι τον 28ο μεσημβρινό, χωρίς ελληνική διεκδίκηση - CLAIΜ από τον 28ο έως τον 30ο μεσημβρινό, αφήνει ακάλυπτη την περιοχή ανατολικά του 28ου μεσημβρινού και δημιουργεί κενό στην ελληνική κυριαρχία, προς όφελος της Τουρκίας. (σ.σ. βλ. Κύρα Αδάμ)
Και οι τελευταίες Navtex της Τουρκίας, αυτό ακριβώς επιβεβαιώνουν. Έτσι, ο Τσαβούσογλου δηλώνει ευθαρσώς προς τη διεθνή κοινότητα ότι το Όρους Ρέις επιχειρεί ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, και συνεπώς δεν θίγει την ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία. Ακριβώς γιατί η ίδια η συμφωνία, κατά το σημείο αυτό, υποχωρεί έναντι των τουρκικών επιθυμιών και βλέψεων. Η ρωγμή στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα είναι προφανής.
Προδιαγράφεται σχεδόν βέβαιη προοπτική, όπου το Καστελλόριζο θα εμπίπτει μέσα στην ηπειρωτική ΑΟΖ της Τουρκίας. Θα μεταβληθεί σε έδαφος περίκλειστο από τουρκική δικαιοδοσία, καταδικασμένο σε ασφυκτικό τουρκικό έλεγχο, με όλες τις σχετικές απόλυτα αρνητικές συνέπειες, και στο οικονομικό πεδίο.
Σε κάθε περίπτωση, παραμένει σε πλήρη εκκρεμότητα το ζήτημα της επικάλυψης των ΑΟΖ Ελλάδας/Αιγύπτου με τις θαλάσσιες ζώνες του τουρκολιβυκού μυνημονίου.
Θα έχει ενδιαφέρον η διαδικασία επίλυσης αυτού του θέματος, για δάφορους λόγους. Ο ένας θα είναι ο τρόπος συμμετοχής και εκπροσώπησης της Λιβύης σε αυτή τη διαδικασία. Επίσης, θα αντιμετωπίσουμε την περίπτωση όπου η Τουρκία θα θέσει απαιτήσεις και δυτικά του 28ου μεσημβρινού, χωρίς εμείς να έχουμε θέσει καμία απαίτηση ανατολικά από αυτόν και αφήνοντας εκτός, πέρα από το σύμπλεγμα του Καστελλόριζου, ακόμα και τη μισή Ρόδο.
Επιπλέον, με τη συμφωνία (άρθρο 1.ε), η Αίγυπτος ασποκτά το δικαίωμα να παρέμβει στην οριοθέτηση ΑΟΖ της Ελλάδας με άλλα κράτη. Δηλαδή, ακόμα και στην οριοθέτηση ΑΟΖ με την Κύπρο. Όμως, το πιο επικίνδυνο είναι όσον αφορά στη ρύθμιση με την Τουρκία, όπου η Ελλάδα θα βρεθεί πιθανώς να διαπραγματεύεται απέναντι σε δύο συμμάχους. Προδιαγράφουμε, δηλαδή, τη δραστική αποδυνάμωση της θέσης μας.
Ήδη, όπως προκύπτει από τη συμφωνία, η Αίγυπτος δεν επιθυμεί να γίνει τμήμα της ελληνοτουρκικής διένεξης. Εξάλλου, κανείς δεν αμφισβητεί τη δική της θαλάσσια περιοχή.
Τέλος, στη συγκεκριμένη συμφωνία δεν διασφαλίζεται το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών μας υδάτων από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, όπως έχει ήδη κάνει η Αίγυπτος.
Εκτός από τα παραπάνω, όμως, η Συμφωνία συνιστά μια βεβιασμένη κίνηση, που υπονομεύει τις διαχρονικές ελληνικές θέσεις και ως προς τη μέση γραμμή και την πλήρη επήρεια των νησιών στην οριοθέτηση. Η επήρεια λ.χ. της Κρήτης και της Καρπάθου είναι μειωμένη, με αποτέλεσμα η Αίγυπτος να παίρνει περίπου το 55% του υπό οριοθέτηση θαλάσσιου χώρου, ενώ η Ελλάδα το 45%.
Συμπερασματικά: Η Συμφωνία θα έχει, προοπτικά, αρνητικό αντίκτυπο στις θέσεις της Ελλάδας ως προς την οριοθέτηση άλλων θαλάσσιων περιοχών της.
Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι η Ελλάδα σύρεται σε βεβιασμένες συμφωνίες που ενέχουν υποχωρήσεις από τις αρχές του δικαίου της θάλασσας αλλά και διάβρωση των ελληνικών θέσεων και συμφερόντων.
Και εκτός από αυτά : Προδιαγράφουμε αναπόφευκτες μελλοντικές εντάσεις, τις οποίες είναι βέβαιο ότι δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να διαχειριστούμε.
Ας αναρωτηθούμε επιτέλους: Είναι αυτό εθνικός σχεδιασμός ; Είναι δυνατόν αυτό να επιχειρείται να παρουσιασθεί ως εθνική πολιτική ;
Αλοίμονο αν καταλήγουμε να ενεργούμε με βάση εντολές άλλων ακόμη και για τόσο καίρια ζητήματα, που αφορούν άμεσα στο εθνικό συμφέρον και την προοπτική της χώρας μας.
Με βάση όλα τα παραπάνω, αλλά και όσα είπαμε για τη συμφωνία με την Ιταλία, ως προς τη θέση μας για την ανάγκη σύγκλησης Διεθνούς Διάσκεψης των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, με αντικείμενο την οριοθέτηση και διευθέτηση θαλασσίων ζωνών και ΑΟΖ, Θα καταψηφίσουμε και αυτήν την συμφωνία.