Κύριε Πρόεδρε σας ευχαριστώ!
Καλωσορίζουμε και εμείς την πρέσβειρα της Πορτογαλίας !
Στην ημερήσια διάταξη της παγκόσμιας πολιτικής έχει τεθεί, και μάλιστα ως κυρίαρχο θέμα, η αντιμετώπιση του Covid-19. Η Ευρώπη δεν αποτελεί εξαίρεση.
Και αυτό είναι ένα ζήτημα που αναδεικνύει τις υπάρχουσες ανισότητες.
Ξέρουμε ότι ο ιός είναι πολύ επικίνδυνος για κάποιες πληθυσμιακές ομάδες, ενώ άλλες ομάδες απλά τον μεταφέρουν χωρίς σοβαρές επιπτώσεις στις ίδιες. Όμως, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα μέτρα αντιμετώπισής του.
Δεν πλήττονται στον ίδιο βαθμό όλες οι κοινωνικές ομάδες, ούτε όλοι οι τομείς της οικονομίας.
Επιβεβαιώνεται, για μία ακόμα φορά, ότι κάθε κρίση αποτελεί ευκαιρία για τους ισχυρούς να γίνουν ακόμα ισχυρότεροι. Κάθε κρίση, εντέλει, συνεπάγεται και μεταφορά πλούτου, από τα χαμηλότερα στα ψηλότερα οικονομικά στρώματα. Και σε αυτό δεν αποτελεί εξαίρεση ούτε η τωρινή υγειονομική κρίση.
Οι κρατικές πολιτικές λειτούργησαν σαν να ήταν όλες προσυνεννοημένες. Με πρόσχημα την προστασία θέσεων εργασίας, εφάρμοσαν, κυρίως, μέτρα για την εξασφάλιση των ήδη ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων.
Το τεράστιο πλήθος των απασχολούμενων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αφέθηκε - λίγο ως πολύ - στην προδιαγεγραμμένη μοίρα του.
Το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς που αντιστοιχούσε μέχρι χτες στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, μεταφέρθηκε, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, στους ισχυρούς.
Η επόμενη ημέρα θα βρει τις μικροεπιχειρήσεις κλειστές, αφού θα έχουν αντικειμενική αδυναμία να ξανασταθούν στα πόδια τους.
Αυτή η εξέλιξη, θα επιφέρει νέα αύξηση της προσφοράς εργασίας για όσους ισχυρούς επιζήσουν. Επομένως, δηλαδή, ακόμα μεγαλύτερη μείωση του κόστους εργασίας, με όλες τις σχετικές συνέπειες για τις αντίστοιχες κοινωνικές ομάδες αλλά και τη λειτουργία των εθνικών οικονομιών. Αντίστοιχα δε, και της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Στην Ελλάδα, τα μέτρα που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας δίνουν τη χαριστική βολή στη μεσαία τάξη, που έχει ήδη υποστεί τις βαριές συνέπειες των αντικοινωνικών και απάνθρωπων μνημονιακών πολιτικών.
Στην πραγματικότητα, τα μέτρα αυτά αποδεικνύονται αθεράπευτα αντιπαραγωγικά, επειδή ακριβώς ήταν ανακόλουθα, αντιφατικά και αδιέξοδα.
Είναι αλήθεια ότι γίνεται προσπάθεια να καλλιεργηθεί μια προσδοκία επιστροφής στην κανονικότητα. Όμως, η αυριανή ημέρα δεν θα μοιάζει με επιστροφή και θα απέχει πολύ από αυτό που σήμερα θεωρούμε ως κανονικότητα.
Από τον υφεσιακό κυκλώνα της πανδημίας θα διασωθούν μόνο οι πολύ ισχυροί, που θα μείνουν όρθιοι ανάμεσα στα ερείπια της πρώην μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και στο πλήθος των ανθρώπινων θυμάτων αυτής της κατάστασης.
Αυτές οι διαπιστώσεις μπορεί να φαίνονται σε κάποιους απαισιόδοξες, αλλά – στην ουσία – όλοι γνωρίζουμε ότι η μελλοντική πραγματικότητα θα είναι, δυστυχώς, δυστοπική.
Για αυτό το λόγο, ο καθένας μπορεί να προβλέψει ότι μία τέτοια κατάσταση δεν μπορεί παρά να προκαλέσει κοινωνικές εκρήξεις.
Συζήτηση μπορεί να υπάρξει μόνο για το μέγεθος, την έκταση και την ένταση αυτών των εκρήξεων.
Στο Πρόγραμμα της Προεδρίας διαβάσαμε πως «σημαντική προτεραιότητά της είναι και η εν γένει απάμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των κρατών μελών μέσω των πολιτικών συνοχής».
Πιστεύουμε ότι σε αυτό το πεδίο επιβάλλονται πιο δραστικές προσεγγίσεις, και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο. Απαιτείται άμεση εφαρμογή καταλυτικών πολιτικών, που θα είναι ικανές να αποτρέψουν την προδιαγραφόμενη δυστοπία.
Διαβάσαμε, επίσης, στο Πρόγραμμα της Προεδρίας, και για την κατοχύρωση κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
Και όμως, η εγγύηση του ελάχιστου εισοδήματος στην σημερινή ΕΕ αποτελεί παγίωση των ανισοτήτων. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν θα αρκεί ούτε για την αποπληρωμή των σωρευμένων χρεών των ευάλωτων ομάδων. Είναι, εξάλλου, βέβαιο, ότι ο αριθμός των υπερχρεωμένων νοικοκυριών θα έχει αυξηθεί, και μάλιστα σημαντικά, μέσα σε συμπυκνωμένο κοινωνικό χρόνο.
Οι όποιες κοινωνικές ισορροπίες απομένουν δεν μπορούν να διασωθούν σε αποδεκτό επίπεδο αν δεν επιδιωχθεί, με αποφασιστικότητα, μια προοπτική που θα ενώνει αντί να χωρίζει.
Με αυτή την έννοια, καμία πολιτική δεν μπορεί να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα αν δεν περιλαμβάνει και διαγραφή χρεών. Και αναφερόμαστε τόσο στο ιδιωτικό χρέος που προκάλεσε και προκαλεί η κατάσταση της πανδημίας όσο και στο δημόσιο χρέος για όλες τις χώρες που δεν θα μπορέσουν να ανακάμψουν.
Την ανάγκη για μια τέτοια πρωτοβουλία, τη θέσαμε και στην πρόσφατη συνάντησή μας με τον Υπουργό των Εξωτερικών.
Οι οικονομίες και οι κοινωνίες χρειάζονται μια επανεκκίνηση.
Πρέπει να αναφερθώ και στο ζήτημα των εμβολίων.
Υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για τις μονομερείς ενέργειες της Γερμανίας σχετικά με τα εμβόλια. Ενέργειες που τορπιλίζουν ό,τι ενιαίο έχει απομείνει στην αντιμετώπιση του Covid-19.
Πώς αντιμετωπίζει η Πορτογαλική Προεδρία τέτοιες ενέργειες που παραβιάζουν την ενωσιακή πολιτική;
Εάν δεν ληφθούν εγκαίρως μέτρα, θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
Θα ήταν άδικο η Πορτογαλική Προεδρία να στιγματισθεί από τέτοιες απορρυθμιστικές πρακτικές σε ένα τόσο θεμελιώδες ζήτημα.
Τέτοιες μονομερείς πρακτικές, που αποδομούν κάθε βάση ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, έχουν δυσμενέστατες συνέπειες για τους πλέον αδύναμους μέσα στην Ένωση.
Συνεπώς, εδώ, είναι ιστορικά κρίσιμος ο ρόλος της Προεδρίας.
Εκθέσαμε τους προβληματισμούς μας απέναντι στην πρέσβειρα της Πορτογαλίας, όχι μόνο γιατί αυτή η χώρα ασκεί την Προεδρία ούτε γιατί θα έπρεπε να έχουμε αυξημένες προσδοκίες επειδή έχει σοσιαλιστή πρωθυπουργό.
Έχουμε συναίσθηση ότι απευθυνόμαστε σε μία χώρα που ο νομικός της κόσμος έδωσε μάχες ενάντια στη μνημονιακή ισοπέδωση, όταν όλα – όπως λέμε εδώ – «τα΄σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Δεν ξεχνάμε τη σειρά των αποφάσεων του Συνταγματικού σας Δικαστηρίου, το 2012, το 2013 και το 2014.
Αυτά αξίζουν το σεβασμό μας, τον οποίο και Σας παρακαλώ να μεταφέρετε στη χώρα σας !
Ευχαριστώ πολύ!
Ειδική Διαρκής Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων,
Οι προτεραιότητες της Πορτογαλικής Προεδρίας
του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα μέλη της Επιτροπής θα ενημερώσει
η Πρέσβης της Πορτογαλίας στην Αθήνα, κυρία Helena PAIVA
