ΣΟΦΙΑ ΣΑΚΟΡΑΦΑ (Η΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής): Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, η ερώτησή μας αφορά σε ένα θέμα για το οποίο έχετε ερωτηθεί πάρα πολλές φορές. Επιτέλους ήρθαν στη δημοσιότητα οι περίφημες μελέτες της εταιρείας «Asprofos» για τις επιπτώσεις της λειτουργίας των ΧΥΤΑ στη Φυλή. Είναι οι γνωστές μελέτες που διενεργήθηκαν για τον Δήμο Φυλής από τον Νοέμβριο του 2015, μελέτες που δημοσιοποιήθηκαν μετά από τόσα χρόνια και μόνο υπό την άμεση απειλή ποινικών συνεπειών για αυτούς που τις κατείχαν και τις απέκρυπταν, εγκληματικά θα έλεγα, επί τόσα χρόνια. Πρέπει να πω ότι για αυτό ακριβώς το θέμα είχα παρέμβει ως Ευρωβουλευτής στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου από τον Μάρτιο του 2018 για την απορριμματική διαδικασία, την επιβλαβέστατη περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά και την απόκρυψη των μελετών από τον Δήμαρχο Φυλής.
Για την πληρότητα της διαδικασίας θα μου επιτρέψετε να καταθέσω για τα Πρακτικά τις δύο αυτές μελέτες αλλά και το απόσπασμα των Πρακτικών της συζήτησης στο Ευρωκοινοβούλιο.
(Στο σημείο αυτό η Η΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Σοφία Σακοράφα καταθέτει για τα Πρακτικά τα προαναφερθέντα έγγραφα, τα οποία βρίσκονται στο αρχείο του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης Στενογραφίας και Πρακτικών της Βουλής)
Ας έλθουμε στις μελέτες. Τα ευρήματά τους, κύριε Υπουργέ, είναι εφιαλτικά. Προκύπτουν επί λέξει «μεγάλες και εγκληματικές υπερβάσεις σε σχέση με τα θεσμοθετημένα όρια στις τιμές των αερίων, εδαφικών ρύπων και ρύπων του υδροφόρου ορίζοντα» και αναφέρεται «απελπιστική περιβαλλοντική κατάσταση της εξεταζόμενης έκτασης των δέκα χιλιάδων στρεμμάτων». Ακόμα εντοπίζονται ραδιοϊσότοπα, οι εκπομπές των οποίων -και πάλι επί λέξει- «υπερβαίνουν τα ανώτερα όρια της ιονίζουσας εκπεμπόμενης ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα να προκύπτει μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα -μόλυνση του εδάφους, του αέρος και όλων των υδάτινων πόρων της περιοχής-, με άμεση συνέπεια την επιβάρυνση της υγείας των ανθρώπων, με αλματώδη αύξηση όλων των μορφών καρκίνου όλων των ζώντων οργανισμών στην περιοχή».
Κύριε Υπουργέ, θα έπρεπε να έχει ήδη σημάνει γενικός συναγερμός και να έχουν επιληφθεί, θα έλεγα, με άμεσες ενέργειες οι αρμόδιες για το περιβάλλον και την υγεία υπηρεσίες. Γι’ αυτό και είναι επείγον αλλά και κρίσιμο να υπάρχουν συγκεκριμένες απαντήσεις από την Κυβέρνηση. Και σας ρωτώ: Σε ποια άμεσα μέτρα προτίθεται να προβεί για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών και την αντιμετώπιση της κατάστασης που αποκαλύφθηκε από τη δημοσιοποίηση των μελετών αυτών; Επίσης, θα αναζητηθούν και αποδοθούν ευθύνες -πειθαρχικές, ποινικές- για κάθε τυχόν εμπλεκόμενο στην απαράδεκτη πολυετή απόκρυψη των συγκεκριμένων μελετών;
Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο για την απάντησή σας.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Επειδή έχουν γίνει και άλλες ερωτήσεις για τη Φυλή πρόσφατα, στις οποίες έχω απαντήσει και στις οποίες απαντήσεις έχω αναφέρει τη γενική πολιτική που προωθεί η Κυβέρνηση σήμερα, την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων, το Περιφερειακό Σχέδιο, τους τρεις χώρους που προωθούνται προς δημοπράτηση με στόχο να τελειώσουμε -σε μερικά χρόνια, όμως, όχι αμέσως-, δεν θα τα ξαναπώ αυτά. Νομίζω ότι είναι γνωστά αυτά. Έχουν ειπωθεί επανειλημμένα.
Θα πάω επί του συγκεκριμένου. Αυτά που λένε αυτές οι μελέτες είναι εφιαλτικά, έχετε δίκιο. Είχα πει και την προηγούμενη φορά ότι τις αναζητήσαμε και εμείς και τώρα καταφέραμε να τις πάρουμε. Υπήρχε μία άποψη ότι δεν υπάρχουν πουθενά αυτές οι μελέτες. Τώρα που τις βρήκαμε, είναι εφιαλτικά αυτά που λένε. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι είναι και ακριβή ούτε σημαίνει ότι είναι και ανακριβή, βέβαια, εξ ορισμού. Θέλουν διερεύνηση. Το διερευνούμε αυτό το ζήτημα.
Ειδικά, όμως, για την πτυχή των ραδιενεργών αποβλήτων, αυτό που ξαναείπα σε προηγούμενη ερώτηση -νομίζω του κ. Αρσένη- ήταν ότι υπάρχει απάντηση της Εθνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, η οποία λέει ότι η συγκεκριμένη μελέτη έχει μεθοδολογικές αδυναμίες τέτοιες που την καθιστούν μη αξιόπιστη. Ο πιο έγκυρος και αρμόδιος φορέας μάς έχει πει αυτό το πράγμα. Ο καθένας μπορεί να κάνει λάθος, ενδεχομένως, αλλά αυτή είναι η άποψη που έχουμε εμείς για την ποιότητα αυτής της μελέτης. Παρ’ όλα αυτά, την κοιτάμε τη μελέτη.
Θα αναφέρω και κάτι άλλο. Ίσως θα έπρεπε να το κρατήσω για τη δευτερολογία, για να μη βγει η «ΑΥΓΗ» πάλι και μου λέει ότι δεν ήξερα τι έλεγα. Εν πάση περιπτώσει, είχα πει στην προηγούμενη σχετική ερώτηση απαντώντας στον κ. Αρσένη, όταν μου είπε ότι από το 2004 δεν είχε κάνει αυτοψίες, επιτόπου ελέγχους η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, ότι δεν το ήξερα. Με έψεξαν για αυτό, δηλαδή που παραδέχτηκα ότι δεν το ήξερα -αλλά εγώ προτιμώ όταν κάτι δεν το ξέρω, να το λέω- και είπα ότι θα προσπαθήσω, αν αυτό ισχύει, να ζητήσουμε από την Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας να προχωρήσει τώρα σε τέτοιες αυτοψίες, σήμερα. Αυτό θα γίνει, το ξεκινάει το Υπουργείο. Έχω συνεννοηθεί με τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα -γιατί δεν είναι στο στενό μου αντικείμενο τα απορρίμματα-, ο οποίος θα ζητήσει από την Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας να κάνει αυτοψίες με μετρήσεις επιτόπου, για να δούμε αν υπάρχει το θέμα των ραδιενεργών.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Ορίστε, κυρία Σακοράφα, έχετε τον λόγο για τη δευτερολογία σας.
ΣΟΦΙΑ ΣΑΚΟΡΑΦΑ (Η΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Καταρχήν, κύριε Υπουργέ, θα μου επιτρέψετε να κάνω μια μικρή παρατήρηση με σεβασμό απέναντί σας. Απαντάτε σε εμένα και όχι στον κ. Αρσένη. Ο κ. Αρσένης μπορεί να σας ρώτησε ό,τι ήθελε. Εγώ σας ρωτάω άλλα πράγματα. Εκτιμώ βεβαίως το γεγονός ότι πραγματικά δείξατε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη, γιατί θυμάμαι τη συζήτηση που είχε γίνει εδώ. Σας την ανέφερε και είπατε ότι θα ψάξετε να τη βρείτε και χαίρομαι πραγματικά που την είδατε.
Όμως θεωρώ, κύριε Υπουργέ, ότι το να αποκρύπτονται τέτοιου είδους μελέτες για τόσα χρόνια συνιστά εγκληματική πρακτική, που δείχνει πλήρη έλλειψη πολιτικής ευθύνης και κοινωνικής συνείδησης, προς εξυπηρέτηση προφανώς συγκεκριμένων συμφερόντων. Τώρα γίνεται αυτό. Όψιμα εμφανίζεται το ψευτοεπιχείρημα ότι δήθεν οι συγκεκριμένες μελέτες δεν είναι αξιόπιστες. Ξέρετε πόσο έχουν πληρωθεί αυτές οι μελέτες, κύριε Υπουργέ; Κόστισαν στους πολίτες της Φυλής 25.000 ευρώ. Έτσι πλήρωσε ο Δήμος.
Εάν πράγματι, λοιπόν, ήταν αναξιόπιστες ή αν υπήρχε έστω υποψία γι’ αυτό, ποια θα ήταν, κατά την άποψή σας, η στοιχειώδης αντίδραση μιας χρηστής διοίκησης, είτε μιλάμε για τοπική αυτοδιοίκηση είτε μιλάμε για την Κυβέρνηση; Καταρχήν, με στοιχειώδη κοινωνική και πολιτική ευθύνη, η λήψη όλων των ενδεδειγμένων μέτρων με βάση τα δραματικά πορίσματα των μελετών αυτών και δευτερευόντως, η άμεση εκπόνηση νέων μελετών για την επαλήθευση των συμπερασμάτων ή, εν πάση περιπτώσει, τη διαπίστωση της πραγματικής κατάστασης. Είπατε προηγουμένως ότι το κάνετε.
Αντί για αυτό, εδώ έχουμε κάτι πρωτοφανές που είναι και εξωφρενικό. Παραγγέλνουμε μια μελέτη, δεν μας αρέσουν τα αποτελέσματά της. Αυτά κάνει ο Δήμος και έτσι ακούγεται και εδώ πέρα. Επειδή ακριβώς είμαστε βέβαιοι για την αξιοπιστία τους, δεν παραγγέλνουμε νέες μελέτες. Αδιαφορούμε εγκληματικά για τις συνέπειες. Καταχωνιάζουμε τη μελέτη και την κρατάμε κρυφή από όλους και στη συζήτηση που ανέφερα στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου στις 21-3-2018 ζήτησα τότε τις μελέτες αυτές. Τότε ο εκπρόσωπος της Περιφέρειας ξέρετε τι μου είπε; Τίποτα. Κατά το κοινώς ποίησε τη νήσσα.
Εδώ, λοιπόν, εσείς, κύριε Υπουργέ, είπατε από το Βήμα της Βουλής ότι είχατε ζητήσει από τον Δήμαρχο -το είπατε- τη συγκεκριμένη μελέτη και σας απάντησε ότι δεν υπάρχει. Πρέπει όλα αυτά από τη δική σας πλευρά, κατά τη δική μου άποψη, να διερευνηθούν και ποινικά και πειθαρχικά, γιατί θα έπρεπε να σας την έχει δώσει, γιατί είστε προϊστάμενός του.
Οι τιμές, λοιπόν, των ρύπων μετρήθηκαν αναλυτικά. Θα τα επαναλάβω γιατί πρέπει να ακούγονται αυτά. Διαπιστώθηκαν εγκληματικές υπερβάσεις που αποτυπώνουν απελπιστική περιβαλλοντική κατάσταση. Διαπιστώνεται τεκμηριωμένα η συγκέντρωση επικίνδυνων και απολύτως επιβλαβών στοιχείων. Αναφέρονται ειδικά: βαρέα μέταλλα, αρωματικοί υδρογονάνθρακες, διοξίνες και φουράνια, βενζόλιο, τολουόλιο, φαινόλες, μεθάνιο, αμμώνιο κλπ. και ως προς αυτά δεν προβάλλεται καμία αμφισβήτηση.
Επίσης, ανιχνεύονται και πολλά ραδιενεργά στοιχεία με συγκεντρώσεις που προκαλούν ακτινοβολίες πολύ μεγαλύτερες από τη φυσική ακτινοβολία, με αποτέλεσμα την ανεπανόρθωτη βλάβη της υγείας όλων, όπως είπα, των ζώντων οργανισμών. Κι όμως, σε σχέση με τη ραδιενέργεια δεν υπάρχει καμιά άλλη μελέτη εκτός από αυτήν για τον ΧΥΤΑ της Φυλής. Δηλαδή δεν υπάρχει καμιά μελέτη που να τα καταρρίπτει όλα αυτά.
Η τελευταία σχετική μελέτη της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας ξέρετε πότε έγινε; Το 2004, δηλαδή δεκαέξι χρόνια πριν. Αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί το κράτος, κύριε Υπουργέ, σε σχέση με την προστασία της υγείας των πολιτών, έτσι όπως επαιρόμαστε εμείς εδώ που λειτουργούμε ως κοινοβουλευτικοί ότι θα πρέπει να γίνεται;
Είναι προφανές, κύριε Υπουργέ, ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα διαχρονικό έγκλημα σε βάρος του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών ολόκληρου του Λεκανοπεδίου της Αττικής, θα μου επιτρέψετε να πω. Και το έγκλημα αυτό είναι διαχρονικό. Διενεργείται με την άμεση αυτουργία ή την πλήρη κάλυψη όλων των αρμοδίων υπηρεσιών, αρχών, τοπικής αυτοδιοίκησης, υπουργείων και κυβερνήσεων. Η συνέχιση της λειτουργίας της εγκατάστασης της Φυλής, και μάλιστα με αυτόν τον τρόπο, αποδεικνύεται όχι απλώς προβληματική, αλλά κυριολεκτικά εγκληματική.
Δεν είμαστε στη φάση όπου αρκεί να συνομολογούμε την ύπαρξη του προβλήματος και δεν είναι ώρα ούτε για εφησυχασμό, αλλά δεν είναι ώρα ούτε και για υπεκφυγές. Δεν είναι καν ώρα για αναβολές. Είναι η τελευταία ώρα της κυβερνητικής ευθύνης για την αντιμετώπιση της κατάστασης με άμεσα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά πρωτίστως και της υγείας των πολιτών.
Είμαι σίγουρη, κύριε Υπουργέ, ότι εσείς ειδικά δεν θα αδιαφορήσετε γι’ αυτό.
Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Πριν απαντήσετε, κύριε Υπουργέ, έχω την τιμή να ανακοινώσω στο Σώμα ότι τη συνεδρίασή μας παρακολουθούν από τα άνω δυτικά θεωρεία, αφού προηγουμένως ξεναγήθηκαν στην έκθεση της αίθουσας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» και ενημερώθηκαν για την ιστορία του κτηρίου και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της Βουλής, είκοσι εννέα μαθήτριες και μαθητές και δύο συνοδοί εκπαιδευτικοί από το 10ο Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων (1ο Τμήμα).
Η Βουλή τούς καλωσορίζει.
Κυρία Σακοράφα, νομίζω ότι είστε από τα Τρίκαλα.
ΣΟΦΙΑ ΣΑΚΟΡΑΦΑ (Η΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής): Δεν είμαι μόνο από τα Τρίκαλα και καλωσορίζω τα παιδιά, αλλά είναι και το δημοτικό σχολείο στο οποίο φοιτούσα.
Μου επιτρέπετε, λοιπόν, να καλωσορίσω ιδιαιτέρως τα παιδιά στην Αίθουσα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Αυτό είναι ιδιαιτέρως εξαιρετικό.
Ορίστε, κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο να απαντήσετε στη δευτερολογία σας.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Από πού να αρχίσω; Να αρχίσω από αυτά που είπατε για την αξιοπιστία της μελέτης.
Κοιτάξτε. Αυτό δεν σημαίνει ότι η μελέτη ήταν απάτη. Υπάρχουν περιπτώσεις που ένας μελετητής μπορεί να έχει κάνει εντίμως τη δουλειά του -δεν ξέρω στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά δεν το αποκλείω- αλλά μεθοδολογικά να πάσχει η μελέτη, πράγμα που σημαίνει ότι τα συμπεράσματα δεν είναι αξιόπιστα, χωρίς να σημαίνει ότι αυτό έγινε σκόπιμα. Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω, λοιπόν. Δεν ξέρω αν υπάρχουν, δηλαδή, και ευθύνες σε αυτό το επίπεδο. Όμως, συχνά συμβαίνει μελέτες από αξιόπιστους γενικώς φορείς ή μελετητές σε κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις να μην έχουν την αναγκαία αξιοπιστία, ιδίως για τόσο σοβαρά ζητήματα που αφορούν άμεσα τη δημόσια υγεία.
Παρ’ όλα αυτά, επειδή εδώ μιλάμε για αμφισβήτηση της μελέτης, δεν είμαστε και σίγουροι ότι δεν ισχύουν αυτά. Όπως σας είπα, ξεκινάμε και για την περίπτωση της ραδιενέργειας και για την πλευρά της υγείας του τοπικού πληθυσμού συγκεκριμένες έρευνες.
Από εκεί και πέρα, γενικότερες ευθύνες, οι οποίες αφορούν το πώς φτάσαμε μετά από τόσα χρόνια στην ανάγκη, καλώς ή κακώς, να διατηρηθεί η Φυλή για τέσσερα χρόνια ακόμα σχεδόν, πραγματικά είναι τρομακτικές. Νομίζω ότι αυτό υπερβαίνει τη συγκεκριμένη ερώτηση και τη δικιά μου δυνατότητα να απαντήσω. Δεν αμφιβάλλω ότι είναι τρομακτικές οι ευθύνες και ότι υπάρχουν πολλοί οι οποίοι θα έχουν υποστεί συνέπειες στην Αττική.
Η ιστορία με τα απορρίμματα στην Ελλάδα έχει κάποια συγγένεια με την ιστορία για τα αυθαίρετα, στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως. Είναι διαχρονικές αδυναμίες της ελληνικής πολιτικής τάξης με πολλαπλές ευθύνες σε πολλά επίπεδα. Δεν μπορούν αυτά να σταματήσουν γυρίζοντας ένα κουμπί, δυστυχώς. Μακάρι να μπορούσαμε να κλείσουμε τη Φυλή άμεσα, αλλά δεν γίνεται, διότι οι παρενέργειες θα είναι ακόμα χειρότερες από τη συνέχιση της λειτουργίας της, με όλα τα χάλια και τις συνέπειες που προκύπτουν.
Άρα, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι εμείς θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να επιταχύνουμε τη διαδικασία της δημιουργίας εναλλακτικής λύσης και για τον εντοπισμό των πραγματικών κινδύνων στον βαθμό που υπάρχουν και τη λήψη άμεσων μέτρων, εφόσον πιστοποιηθεί ότι πράγματι υπάρχουν αυτοί οι κίνδυνοι.
Ευχαριστώ πολύ.
