Σας ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε!

Θέμα της συνεδρίασης είναι η διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης.

Αλλά, για ποια Ευρώπη μιλάμε ;

Μιλάμε για την  Ευρώπη ή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που η καρδιά της είναι στις Βρυξέλλες, αλλά λειτουργεί με τον βηματοδότη της στο Βερολίνο ;

Ευρώπη είναι και το Λονδίνο ή και η Μόσχα, που έχουν διαλέξει άλλες πορείες.

Ευρώπη είναι και οι χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης. Από εκεί, από την Κριμαία και την Ανατολική Ουκρανία έρχονται μηνύματα πολέμου, ενώ ακόμα καπνίζουν οι στάχτες στον Καύκασο.

Ποιος είναι ο ρόλος της ΕΕ σε όλα αυτά ; Θα είναι αδιάφορος παρατηρητής ; Ή ο υπηρέτης ενός από τους εμπλεκόμενους ;

Γιατί αυτό έχουμε δει μέχρι σήμερα, σε αυτές τις δύο αυτές κρίσεις.

Τελικά, έχει η ΕΕ τη δυνατότητα να συμβάλλει ουσιαστικά στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων ;

Tα τελευταία περίπου δέκα χρόνια, κλήθηκε να διαχειριστεί διαδοχικά τρεις σοβαρές κρίσεις: Την οικονομική, το προσφυγικό και τον Covid. Ο τρόπος που λειτούργησε και η αποτελεσματικότητά της είναι γνωστά σε όλους μας.

Ας έρθουμε, τώρα, στη Διάσκεψη. Διαβάζουμε, ότι μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβώνας.

Πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο – αντί για μεγαλόστομους στόχους, που έχουν ασαφή αποτελέσματα και καταλήγουν να είναι ένα κενό γράμμα – να αντιμετωπίζουμε ουσιαστικά συγκεκριμένα κρίσιμα θέματα.

  Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, με βαριά σημασία για τη χώρα μας, είναι η θεσμική κατοχύρωση της νησιωτικότητας.

Είναι αναγκαία η εισαγωγή ρήτρας νησιωτικού χαρακτήρα στις πολιτικές συνοχής της ΕΕ. Πολιτικές, που, σε συνδυασμό με αντίστοιχα μέτρα, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις κοινωνίες και τις οικονομίες των νησιών μας.

Μην ξεχνάμε ότι αυτά αποδίδουν στρατηγικό βάθος στη μικρή ενδοχώρα μας. Η Ελλάδα χωρίς τα νησιά εξαφανίζεται στον γεωπολιτικό χάρτη !

Στην Κοινή Δήλωση για τη Διάσκεψη προβλέπεται ότι «κάθε κράτος μέλος και θεσμικό όργανο μπορεί να διοργανώνει για τη διάσκεψη επιπρόσθετες εκδηλώσεις, σύμφωνα με τις εκάστοτε εθνικές ή θεσμικές ιδιαιτερότητες».

Για μας, λοιπόν, είναι κρίσιμο να δοθεί εξ αρχής το ιδιαίτερο βάρος που αρμόζει, τόσο στις νησιωτικές όσο και στις ορεινές μας περιοχές.

Είναι κοινός τόπος, αλλά το επιβεβαιώνει και το σχετικό με τη διάσκεψη Ευρωβαρόμετρο, που δυστυχώς δεν μας διανεμήθηκε : Είναι πολύ υψηλά τα ποσοστά που συγκεντρώνουν οι απαιτήσεις των Ελλήνων να λαμβάνονται περισσότερο υπόψη οι πολίτες. Το καταθέτουμε στα Πρακτικά.

Για τα θέματα αυτά, θεωρούμε αναγκαία την άμεση και στενή συνεργασία της Επιτροπής μας με την Μόνιμη Επιτροπή Περιφερειών και την αντίστοιχη Υποεπιτροπή, για τη διαμόρφωση του αναγκαίου στρατηγικού σχεδιασμού. Όπως, επίσης, και ο συντονισμός μας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών.

Ελπίζουμε ότι η Κυβέρνηση δεν θα λειτουργήσει και πάλι συγκεντρωτικά, σε ένα κλειστό σύστημα. Πρέπει να ξεπεράσει το φοβικό της σύνδρομο απέναντι στις δημοκρατικές διαδικασίες.

Ας ξεφύγουμε μια φορά από τον κανόνα που περιγράφει ο Οβίδιος : “Βλέπω και επιδοκιμάζω το καλό αλλά πράττω το κακό”.

Στο αγγλόφωνο Έγγραφο Αναφοράς που λάβαμε, αναγνωρίζεται πως ο δημοκρατικός χαρακτήρας της Διάσκεψης είναι η καλύτερη εγγύηση για ένα επιτυχημένο και βιώσιμο αποτέλεσμα. Αυτό είναι “το καλό που βλέπουμε και επιδοκιμάζουμε”. Τι, όμως, πράττουμε;

Ο κ. Υπουργός εισηγήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο, «τα πορίσματα της εθνικής διαβούλευσης να επεξεργαστεί Επιτροπή Σοφών, σε συνεργασία με Ομάδα έργου και διϋπουργικού συντονισμού». Υπό την ευθύνη του ίδιου, φυσικά!

Προφανώς, τόσο τα μέλη της Επιτροπής Σοφών όσο και τα μέλη της Ομάδας Έργου θα είναι της δικής του επιλογής, με μόνη την επιφύλαξη άλλων κυβερνητικών παρεμβάσεων.

Για λόγους δημοκρατικής αρχής θα πρέπει να εξασφαλισθεί σε αυτές τις διαδικασίες η συμβολή της Βουλής, για να αναδειχθούν αντιπροσωπευτικά οι απόψεις του ελληνικού λαού. Βέβαια, δεν μας διαφεύγει ότι, κατά την κυρίαρχη κυβερνητική παρεξήγηση, οι δημοκρατικές διαδικασίες είναι αντιδημοκρατικές, γιατί σημασία έχει μόνο η κατακτηθείσα απόλυτη πλειοψηφία.

Με αυτούς τους όρους, προφανώς, η ελληνική διαδικασία για τη Διάσκεψη, προδικάζει και πλήρη υποτίμηση των αντιπροσωπευτικών θεσμών.

Επειδή εμείς δεν αντιμετωπίζουμε το μέλλον μεταφυσικά, καταθέτουμε το σαφές αίτημα – ή μάλλον την απαίτηση – να εκπροσωπούνται όλα τα κόμματα στα συλλογικά όργανα που θα συγκροτηθούν.

Θα ήθελα να θίξω και ένα ακόμα θέμα : Στην Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής έρχονται πολλά θέματα, που εξετάζονται ως προς την αναλογικότητα και την επικουρικότητα. Όμως, ελάχιστα φτάνουν στις συνεδριάσεις μας.

Η σύγκριση των θεμάτων για τα οποία έχουν διατυπωθεί γνώμες από τα άλλα κοινοβούλια, σε σχέση με το δικό μας, δεν μας τιμά καθόλου. Τα αποτελέσματα είναι συντριπτικά.

Στην κατεύθυνση μιας «ενεργούς επικουρικότητας», είναι στοιχειώδες να μας διαβιβάζονται εγκαίρως τα απαραίτητα έγγραφα, για να υπάρχει και έγκαιρη επιλογή των κρίσιμων θεμάτων, για τα οποία απαιτείται η κίνηση διαδικασίας. Όπως, λ.χ., κάναμε με τους κατώτατους μισθούς.

Είναι επίσης απαραίτητο να υπάρξει επιμήκυνση των χρονικών ορίων για τη διατύπωση αιτιολογημένης γνώμης. Ήδη αυτό προτείνουν και άλλες χώρες, όπως η Γερμανία. 

Θα κλείσω με ένα πολύ σοβαρό θέμα, που αφορά στο δημοκρατικό έλλειμμα της Ένωσης. Μεγάλης  σημασίας αποφάσεις, που καθορίζουν το μέλλον τόσων λαών,  λαμβάνονται εν κρυπτώ, χωρίς καμία δημοσιότητα. ( Θα θυμίσω πόσο διαφωτιστική ήταν η δημοσίευση των ηχογραφήσεων των συνεδριάσεων του Γιούρογκρούπ ).

Όμως, δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς διαφάνεια !

Όπως στο εθνικό επίπεδο οι συνεδριάσεις των νομοθετικών σωμάτων είναι δημόσιες έτσι πρέπει να γίνεται και στο ευρωπαϊκό. Το αναφέρω αυτό ειδικά για το Συμβούλιο.

Ακόμα και στην προετοιμασία για τη διάσκεψη, μέσω των ψηφιακών τεχνολογιών, οι πολίτες καλούνται να εκφράσουν άποψη, με βάση έξυπνα σχεδιασμένες ποσοτικές και όχι ποιοτικές προσεγγίσεις.

Πάλι “Κοινωνία του Θεάματος” !

Διαδικασία που αποσκοπεί – όχι στη διαμόρφωση ενός νέου, αλλά – στην επιβεβαίωση και τη νομιμοποίηση του υπάρχοντος συστήματος, τόσο για τις συνθήκες όσο και για τους σκοπούς του.

Σας ευχαριστώ!

Παρασκευή, 23 Απριλίου  2021 και ώρα 10.30΄
Αίθουσα Γερουσίας
Ειδική Διαρκής Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων
Συζήτηση σχετικά με τη διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης