Το νομοσχέδιο για το οποίο καλούμαστε να τοποθετηθούμε σήμερα αποτελεί τη δεύτερη
προσπάθεια ενσωμάτωσης της οδηγίας 2008/52 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 21ης Μαΐου 2018.
Η πρώτη προσπάθεια έγινε με το νόμο 3898/2010 και δεν έχει λειτουργήσει.
Η κατεύθυνση της οδηγίας είναι να δώσει τη δυνατότητα προσφυγής των πολιτών σε ένα εναλλακτικό τρόπο επίλυσης των διαφορών, στο πλαίσιο του φιλικού διακανονισμού με άξονα την απλούστευση της απονομής της δικαιοσύνης και εν τέλει την προσπάθεια επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης.
Εδώ υπάρχει ένα παράδοξο.
Από το 2001 με το νόμο 2915/2001 και μέχρι σήμερα , με ρυθμό ενός έως δύο νόμων το χρόνο γίνεται προσπάθεια επιτάχυνσης άλλοτε της πολιτικής, άλλοτε της ποινικής και άλλοτε της διοικητικής δικαιοσύνης.
Περίπου είκοσι νόμοι επιτάχυνσης ή απλούστευσης της απονομής της δικαιοσύνης σε 18 έτη.
Αυτό είναι ένα αρνητικό παγκόσμιο ρεκόρ του ελληνικού πολιτικού συστήματος.
Παρόλα αυτά το μεγάλο ποσοστό των πολιτών, δικαίως, δεν είναι ικανοποιημένο ούτε από την ταχύτητα ούτε από την ποιότητα της απονομής της δικαιοσύνης.
Στην έννομη τάξη επιχειρήθηκε πολλές φορές η επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης.
Άλλοτε με θέσπιση προθεσμιών και τελευταία, με το νόμο 4334/2015 , με την προ-κατάθεση προτάσεων και ισχυρισμών.
Άλλοτε με θέσπιση παραβόλων για τα ένδικα μέσα και άλλοτε με την ανάθεση περισσότερων υποθέσεων στα ειρηνοδικεία.
Άλλοτε με τη θέσπιση εναλλακτικών τρόπων ρύθμισης των διαφορών.
Σήμερα προβλέπονται πέντε τρόποι μη δικαστικής επίλυσης των ιδιωτικών διαφορών.
Η διαιτησία , η συμβιβαστική επίλυση διαφορών, η απόπειρα συμβιβασμού, η δικαστική μεσολάβηση και η διαμεσολάβηση.
Δεν λειτούργησαν, είτε γιατί είναι πολυδάπανες, είτε γιατί είναι χρονοβόρες, είτε γιατί διέπονται από ασάφεια.
Ρυθμίζουμε σήμερα τη διαμεσολάβηση, χωρίς να έχουμε αναρωτηθεί γιατί κανένας από τους τρόπους αυτούς εξωδικαστικής ρύθμισης των διαφορών δεν έχει λειτουργήσει.
Κάθε Κυβέρνηση βομβαρδίζει το Κοινοβούλιο με καταιγισμό νομοθετημάτων και αυτό προβάλλεται ως παραγωγικό κυβερνητικό έργο.
Καταλήγουμε έτσι σε κακονομία και πολυνομία με ασάφειες, αντικρουόμενες διατάξεις και χωρίς συστηματική προσέγγιση.
Αυτό είναι το μεγάλο ζήτημα.
Η απουσία ενός απλού και σαφούς νομικού συστήματος.
Αντί να σκεφτόμαστε πως θα αλλάξουμε αυτές τις στρεβλώσεις.
Αντί να αυξήσουμε τα κονδύλια για τη δικαιοσύνη.
Αντί να σχεδιάζουμε την αύξηση των οργανικών θέσεων των Δικαστών και την πρόσληψη ικανού αριθμού δικαστικών γραμματέων,
Αντί να υποστηρίζουμε και να θωρακίζουμε τη Δικαιοσύνη, ουσιαστικά νομοθετούμε για να αποτρέπουμε τον πολίτη να καταφεύγει στη Δικαιοσύνη.
Σήμερα, με το νομοσχέδιο, εμπεδώνουμε την έννοια της “ιδιωτικής δικαιοσύνης” .
Αυτή είναι η κορυφαία διαφωνία μας με το θεσμό της διαμεσολάβησης.
Κανείς ιδιώτης δεν μπορεί να απονέμει υποχρεωτικά δίκαιο με εξαναγκαστική μορφή, όπως γινόταν πριν τη Γαλλική Επανάσταση, επί φεουδαρχίας.
Εμείς στεκόμαστε στη δημοκρατική ανάγκη της Αρχής του Φυσικού Δικαστή .
Του προσώπου με τη λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία, το οποίο νομιμοποιείται γενικά, εκ των προτέρων, για να δικάσει ένα συγκεκριμένο άτομο και μία συγκεκριμένη υπόθεση, σύμφωνα µε το Νόμο και το Σύνταγμα.
Ίσως η μεγαλύτερη ανεξαρτησία του Δικαστή να είναι ένας τρόπος επιτάχυνσης της Δικαιοσύνης.
Σήμερα, με το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου ομολογούμε την αποτυχία της επιτάχυνσης της δικαιοσύνης του νόμου 4335/2015.
Υποστηρίζετε ότι ρυθμίζετε τον αργό ρυθμό απονομής δικαιοσύνης με τη διαμεσολάβηση, που έχει ήδη εισαχθεί στην Ελληνική Έννομη Τάξη πριν 9 έτη με τον ν. 3898/2010 και έχει αποτύχει.
Το θεσμό που έχει αποτύχει επιδιώκουμε να τον κάνουμε υποχρεωτικό “ επαναρυθμίζοντάς” τον. Σήμερα σε κάποιες διαδικασίες, αύριο σε όλες.
Οι ασθενέστεροι οικονομικά πολίτες θα αντιμετωπίσουν και πρόσθετο κόστος.
Στη διαμεσολάβηση δεν θα νιώθουν ασφάλεια, αφού ο διαμεσολαβητής θα είναι οποιασδήποτε επιστημονικής ειδικότητας χωρίς υποχρεωτικά εγκύκλιες νομικές σπουδές.
Μπορούν οι λίγες σεμιναριακές ώρες πιστοποίησης να εμπνεύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών για την πληρότητα του διαμεσολαβητή;
Δεν δίνονται επαρκείς εγγυήσεις στον πολίτη για την αμεροληψία, την απροσωποληψία και την αντικειμενικότητα του διαμεσολαβητή.
Δεν δίνεται εγγύηση διαφάνειας με την απουσία της υποχρέωσης δημοσιότητας και της ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας.
Οι δικαστικές αποφάσεις που δημοσιεύονται και η νομολογία, είναι ένας ασφαλής οδηγός και του δικηγόρου που θα συμβουλεύσει τον πελάτη του για τις ενέργειές του, και του δικαστή σε διαφορές για τις οποίες θα αποφανθεί.
Στη διαμεσολάβηση δεν θα υπάρχει τέτοια πληροφόρηση.
Πιθανώς προσπαθείτε να λύσετε μια δυσάρεστη κατάσταση.
Πολλοί νέοι επιστήμονες διαμεσολαβητές δεν έχουν επαγγελματική ύλη, αν και από το 2010 μέχρι σήμερα έχουν πληρώσει μεγάλα ποσά για την εκπαίδευση και την πιστοποίησή τους σε κέντρα διαμεσολάβησης, με ελάχιστες προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας.
Αντί να ελέγξουμε αυτές τις διαδικασίες, και να ζητήσουμε ευθύνες, σήμερα τις νομιμοποιούμε;
Πέρα από την κάθετη αντίθεσή μου με το νομοσχέδιο, εντοπίζω και κάποιες σοβαρές ελλείψεις, δεν θα πω σκόπιμες παραλείψεις.
Με το νόμο π.χ. ρυθμίζονται εξαντλητικά τα ζητήματα της πορείας της δίκης μετά την αποτυχία της διαμεσολάβησης, το πως θα εκτελείται το πρακτικό της διαμεσολάβησης, την επίδραση της διαμεσολάβησης στην παραγραφή και άλλες προθεσμίες.
Δεν ρυθμίζεται ένα βασικό ζήτημα:
Για ποιους σαφείς λόγους ο πολίτης μπορεί να στραφεί ενάντια στο πρακτικό αποτέλεσμα της διαμεσολάβησης, αν π.χ. εκ των υστέρων ανακαλύψει ότι εξαπατήθηκε;
Γιατί δεν δίνεται αρμοδιότητα σε εξειδικευμένο δικαστήριο να κρίνει τις διαφορές από τη διαμεσολάβηση;
Μήπως οι διαφορές από τη διαμεσολάβηση θα επιλύονται πάλι με διαμεσολάβηση;
Η διαμεσολάβηση θα πρέπει να είναι διαδικασία, εντελώς προαιρετική.
Με διαφάνεια και εγγυήσεις.
Με τον τρόπο που ρυθμίζουμε σήμερα τη διαμεσολάβηση ούτε η δικαιοσύνη επιταχύνεται, ούτε ποιοτικά αναβαθμίζεται.
Το βέβαιο που επιτυγχάνεται είναι ο βίαιος αποπληθωρισμός της δικηγορίας από τους καθημερινούς μαχόμενους δικηγόρους, των οποίων η ύλη μειώνεται .
Ενώ, έχουν και την πίεση της υποχρέωσης καταβολής υπερβολικών ασφαλίστρων κοινωνικής ασφάλισης , αλλά και την υποχρέωση καταβολής υψηλότατης φορολογίας, όπως όλοι οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες.
Και, ως παρένθεση, η υψηλή φορολογία για τους αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες συνεχίζεται και με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που καταθέσατε, ενώ δεν ελαφρύνατε τα μεγάλα ασφαλιστικά τους βάρη, σε πλήρη αντίθεση με τις προεκλογικές σας εξαγγελίες.
Το συμπέρασμα που συνάγεται είναι ότι πρόσβαση στους πολύ λίγους ηγεμονικά αμειβόμενους δικηγόρους που θα απομείνουν, θα έχει μόνο μια πάμπλουτη ολιγαρχία.
Η δικαιοσύνη θα είναι μια ολιγαρχική πολυτέλεια όπου και όποτε βολεύει τους ισχυρούς.
Στις άλλες περιπτώσεις η διαμεσολάβηση θα είναι η ιδιωτική δικαιοσύνη των ολίγων, που θα επιδιώκουν να λύνουν τις διαφορές τους με τους ασθενέστερους, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Χωρίς ενοχλητικές λεπτομέρειες.
Χωρίς δίκες.
Χωρίς δικαστές.
Χωρίς δικηγόρους.
Είναι βέβαιο ότι αυτό δεν ονομάζεται απονομή Δικαιοσύνης.
Είναι σαφές ότι η διαδικασία αυτή δεν υπηρετεί τη Δημοκρατία.
Το βίντεο της ομιλίας εδώ
