Κύριε Πρόεδρε σας ευχαριστώ!
Κύριε Υπουργέ
Πιστεύω ότι η όλη διαδικασία στην Επιτροπή ανέδειξε ότι έχουμε να κάνουμε με έναν Οργανισμό τουλάχιστον προβληματικό.
Έχουμε ένα νομοσχέδιο με σημεία σοβαρής παθογένειας και συνολικά οπωσδήποτε ανώριμο, το οποίο απαιτεί – δυστυχώς – επανεξέταση.
Σε μία κανονική διαδικασία νομίζω ότι θα έπρεπε να το αποσύρετε, να το αναθεωρήσετε και, κατόπιν, να το επαναφέρετε.
Καταρχήν, και από την ακρόαση των φορέων αναδείχθηκαν προβλήματα και σοβαρές παραλείψεις στη διαβούλευση. Δεν μιλήσατε με όσους
φορείς έπρεπε.
Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά ότι “ο νέος Οργανισμός έγινε εν κρυπτώ … από ομάδα Νομικών Συμβούλων του Γραφείου Νομοθετικής Πρωτοβουλίας”.
Ο διάλογος ήταν επιλεκτικός, όπως και η εκτίμηση των σχολίων της ηλεκτρονικής διαβούλευσης.
Εδώ ακούσαμε ότι “καμία από τις προτάσεις των Διπλωματών, αλλά και των άλλων κλάδων δεν υιοθετήθηκε”.
Δεν λάβατε υπόψη ούτε καν παρεμβάσεις για τα αυτονόητα. Φτάσαμε σήμερα να τα έχουμε, πλέον, όλα σωρευμένα μπροστά μας.
Και είστε υποχρεωμένοι να τα αντιμετωπίσετε με αφόρητη χρονική πίεση.
Με αυτά τα δεδομένα, εάν επιμείνετε στην ψήφιση του Οργανισμού, θα αφήσετε για το μέλλον σοβαρές εκκρεμότητες στη λειτουργία του Υπουργείου.
Θα δημιουργήσετε πολύ σοβαρότερα προβλήματα από αυτά που προσπαθείτε να λύσετε.
Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι από όλους τους φορείς ακούσαμε σοβαρές ενστάσεις. Και δεν πρέπει να το κάνετε ούτε εσείς.
Η πολιτική σας δεν μπορεί να έχει ως μόνο σημείο αναφοράς τις αναμενόμενες αποσιωπήσεις των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της Λίστας Πέτσα.
Εδώ, έχουμε ένα σχήμα που βλάπτει όλους τους εργαζομένους στον κύριο φορέα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Αυτό που κυριαρχεί στον Οργανισμό που προτείνετε, δεν είναι η εξυπηρέτηση αποτελεσματικής άσκησης της εξωτερικής πολιτικής.
Ας είμαστε ειλικρινείς :
Είναι μία άστοχη απόπειρα ισορροπιών ανάμεσα σε ομάδες και ενδοϋπηρεσιακές συγκροτήσεις, ομάδες συμφερόντων και συνδικαλιστικές εκφράσεις, ακόμα και ανάμεσα σε σωματεία, ανάλογα και με το Υπουργείο προέλευσης.
Στη μία πλευρά, υπάρχει το παραδοσιακό προσωπικό του Υπουργείου : Διπλωμάτες, Νομική Υπηρεσία, Εμπειρογνώμονες, Προξενικό προσωπικό και διοικητικοί υπάλληλοι.
Δεύτερη ομάδα, οι υπάλληλοι που ήρθαν από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, κυρίως οι λεγόμενοι Εμπορικοί Ακόλουθοι, αλλά και οι υπόλοιποι. -->
Αυτοί έχουν προφανώς ατυχήσει, γιατί δεν έχουν συνδικαλιστική συγκρότηση και εκπροσώπηση.
Και η Τρίτη ομάδα, είναι αυτοί που ήλθαν από τη παλιά Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης, οι Ακόλουθοι Τύπου. Αυτούς τους ενοποιήσατε και με τους υπαλλήλους από τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού.
Ο συγκεκριμένος Οργανισμός αποτυπώνει μια αποτυχία στην εξασφάλιση ίσης μεταχείρισης αυτών των ομάδων, ως προς την υπηρεσιακή λειτουργία και την εξέλιξή τους.
Ενδεικτικά θα αναφέρω το εξής:
Ο νεοεισερχόμενος κλάδος των Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας είναι ο μοναδικός κλάδος, που δεν θα λαμβάνει το ειδικό μισθολόγιο αν και έχει βαθμολογική αντιστοίχιση με τον Διπλωματικό Κλάδο όπως και οι άλλοι τρεις κλάδοι (Ειδική Νομική Υπηρεσία, Εμπειρογνώμονες και Οικονομικών & Εμπορικών υποθέσεων).
Αλλά και για την υπηρεσιακή τους εξέλιξη: προβλέπονται λιγότερες οργανικές θέσεις ανά βαθμό, συγκριτικά λ.χ. με τον κλάδο των Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων, αν και έχουν, συνολικά, σχεδόν τον ίδιο αριθμό οργανικών θέσεων. -->
Το αποτέλεσμα θα είναι ένας σημαντικός αριθμός υπαλλήλων, με υψηλά προσόντα, να αποκλείεται από θέσεις ευθύνης.
Επίσης, μια μεγάλη αδικία του Οργανισμού αφορά στους υπαλλήλους που προέρχονται από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, που είναι συνδικαλιστικά ανένταχτοι.
Πρόκειται για προσωπικό με υψηλά προσόντα. Θα έπρεπε, οπωσδήποτε, να έχουν τη δυνατότητα ένταξης στον Κλάδο των Εμπειρογνωμόνων, εφόσον καλύψουν τα απαιτούμενα χρόνια υπηρεσίας.
Αντί γι’ αυτό, εσείς συγκροτείτε ένα σύστημα προσωποπαγών θέσεων. Που σημαίνει ότι απορρίπτετε κάθε προοπτική για αυτόν τον τομέα.
Προφανώς, κρίνετε ότι δεν αφορά σε πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Υπουργείου ! Αναρωτιόμαστε αν είναι στ’ αλήθεια δυνατόν να πρεσβεύετε κάτι τέτοιο…
Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αστοχίας : Στο όνομα κάποιας δήθεν ισορροπίας, τους εντάσσετε μόνο ως ξένο σώμα στο Υπουργείο. Και μόνο ως μονίμως ξένο σώμα θα υπηρετήσουν σε αυτό.
Με αυτή τη λογική, τους επιφυλάσσετε και δυσμενή αντιμετώπιση, στη βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη.
Είναι εύκολη η σύγκριση με άλλους κλάδους, που υπηρετούν στην ίδια Γενική Διεύθυνση και ασκούν ανάλογα καθήκοντα, όπως οι υπάλληλοι Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων.
Προφανώς, η άνιση μεταχείριση οφείλεται και στο γεγονός ότι δεν υπήρξε κανένας διάλογος με αυτούς.
Έτσι, έρχεται αυτός ο Οργανισμός, όπου, ένα οργανωμένο διοικητικό και συνδικαλιστικό σύστημα τους έχει ετοιμάσει ένα αρνητικό καθεστώς, φτιαγμένο πριν από αυτούς, για αυτούς.
Συγκρατήσαμε την εκπεφρασμένη διάθεση του κ. Υφυπουργού, στη συνεδρίαση της Δευτέρας, να επανεξετάσει το ζήτημα. Και αναμένουμε την κατάληξη, για αυτήν την μεταχείριση, που είναι και άστοχη για τις ανάγκες του Υπουργείου και άδικη για το συγκεκριμένο προσωπικό.
(Αυτές οι τρεις κύριες ομάδες από τα τρία διαφορετικά Υπουργεία αναδεικνύονται και στους τρεις πυλώνες, που ορίζετε στον Οργανισμό.
Ο πρώτος είναι ο πυλώνας των Διεθνών Σχέσεων.
Ο δεύτερος αφορά στις Οικονομικές Σχέσεις και στην Εξωστρέφεια.
Ο τρίτος στα θέματα του Απόδημου Ελληνισμού και της Δημόσιας Διπλωματίας.
Μέχρι σήμερα, για τον όποιο σχεδιασμό των καθηκόντων στο Υπουργείο των Εξωτερικών είχε υιοθετηθεί το επονομαζόμενο «σύστημα Λέγκο».
Αυτό σημαίνει πως το προσωπικό θα πρέπει να έχει τις απαιτούμενες εξειδικευμένες γνώσεις (σε διεθνείς σχέσεις, σε οικονομικές σχέσεις και σε ζητήματα πολιτισμού) για να μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις, υπηρετώντας στις καθ’ ύλη αρμόδιες μονάδες του Υπουργείου. -->
Έτσι επιτυγχάνεται έγκαιρη και επιστημονικά τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων και αντιμετώπιση των ζητημάτων που ανακύπτουν.
Εξαρχής επισημάναμε ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αλληλοκάλυψης και σύγχυσης μεταξύ των τριών πυλώνων.
Ανέφερα ότι η οικονομική διάσταση της παγκοσμιοποίησης είναι πανταχού παρούσα και κυρίαρχη. Επομένως, για να υπάρξει διπλωματία με πιθανότητες επιτυχίας, οφείλουν υποχρεωτικά οι χειριστές της να την συνεκτιμούν πάντα στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση των δράσεών τους.
Αναφέρθηκα και στο χαρακτηριστικό παράδειγμα των οικονομικών μας σχέσεων με τη Ρωσία.
Αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται απομονωμένες από το υπόλοιπο σχήμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Μιλάμε για τις σχέσεις μας με την Τουρκία, την πολιτική του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., που έφτασε μέχρι την επιβολή εμπάργκο.
Σοβαρό ζήτημα υπάρχει και με τη διάσταση της εξωστρέφειας.
Αυτή θα έπρεπε να είναι παρούσα και ενεργή σε όλες οι μονάδες αιχμής του Υπουργείου.
Και όμως : Εδώ βλέπουμε ότι τα στελέχη με την αντίστοιχη εξειδικευμένη γνώση θα υπάρχουν μόνο στον τρίτο πυλώνα.
Εν τω μεταξύ, η όποια επικοινωνία ανάμεσα στους πυλώνες θα ακολουθεί τα ασανσέρ της ιεραρχίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Με καλή πίστη – σας διαβεβαιώ – δεν έχουμε απλώς αμφιβολίες για την αρνητική προοπτική του σχήματος των τριών πυλώνων. Είμαστε σχεδόν βέβαιοι για την αποτυχία του.
Θα έχετε, στους τρεις αυτούς πυλώνες, υπηρεσίες που θα αλληλοϋποβλέπονται και θα διεκδικούν ρόλο και συμμετοχή η μία σε βάρος της άλλης, για το ίδιο αντικείμενο, προκειμένου να επιβεβαιώσουν και να αναδείξουν τη σημασία της δικής τους εμπλοκής.
Λυπάμαι που θα το επαναλάβω, αλλά είναι αναγκαίο για να κατανοήσουμε την πραγματικότητα : Αρκετές πρεσβείες, μόλις διάβασαν αυτά τα κομμάτια του νομοσχεδίου, έτριβαν χαιρέκακα τα χέρια τους!
Αλλά, δυστυχώς, δεν τελειώνουν εδώ οι αστοχίες που ικανοποιούν τους χαιρέκακους τρίτους.
Δεύτερη αστοχία είναι ο πληθωρισμός στρατηγών στο προτεινόμενο σχήμα.
Καταμετρήσαμε τις τέσσερις στρατηγικές και επιτελικές δομές στο Υπουργείο.
Είναι πολύ εύκολο να προβλέψει ο καθένας τι θα συμβεί : Ανταγωνισμός στην άσκηση των επιτελικών και συντονιστικών αρμοδιοτήτων, όπως και στην διαμόρφωση του στρατηγικού σχεδιασμού.
Αλληλοεπικαλύψεις και συγκρούσεις ανάμεσα στους επικεφαλής των τομεακών υπηρεσιακών μονάδων και στις νεοϊδρυόμενες μονάδες, που έχουν και αυτές επιτελικές, στρατηγικές και συντονιστικές αρμοδιότητες.
Το μόνο ουσιαστικό αποτέλεσμα θα είναι η αναστάτωση στις υπηρεσίες, οι διαγκωνισμοί για τη στελέχωσή τους, το “ανακάτεμα της τράπουλας” για τις υπηρεσιακές σταδιοδρομίες.
Δημιουργείτε, μάλλον αλόγιστα, μία κατάσταση χρόνιας νοσηρότητας και δυσλειτουργίας.
Λέω και πάλι, χαρακτηριστικά :
Είναι βέβαιο ότι οι Τμηματάρχες και ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, δεν θα μπορέσουν ποτέ να συνεργαστούν αποτελεσματικά με τους Γενικούς Διευθυντές. -- >
Είτε θα κάνουν καλά τη δουλειά τους και θα συγκρούονται διαρκώς με αυτούς – που σημαίνει δυσλειτουργία με αρνητικές επιπτώσεις για το Υπουργείο – είτε δεν θα κάνουν καλά τη δουλειά τους, οπότε δεν έχει νόημα η σύσταση της Διεύθυνσης.
Τρίτη αστοχία είναι το γεγονός ότι ο πλεονασμός επιτελικών και στρατηγικών θέσεων συνδυάζεται με κατάργηση θέσεων προσωπικού.
Η πολιτική απόφαση δραστικής μείωσης των προσλήψεων, το 2009, είχε καταστροφικές συνέπειες σε όλους τους κλάδους του Υπουργείου.
Ακούσαμε από όλους τους φορείς εργαζομένων στο Υπουργείο έντονο προβληματισμό για τα ελλείμματα στελέχωσης όλων ανεξαιρέτως των κλάδων.
Το Υπουργείο χρειάζεται προσλήψεις νέου και εξειδικευμένου προσωπικού με υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα, πάνω στο οποίο θα μπορέσει να επενδύσει μακροπρόθεσμα. Δεν μπορεί να ασκηθεί εξωτερική πολιτική χωρίς ανθρώπινους πόρους!
Ελλείψεις, λοιπόν, σε όλους τους κλάδους. Και εσείς, αντί να τις καλύψετε, μειώνετε τις θέσεις προσωπικού.
Από την αρχή των μνημονίων, καμία ηγεσία του Υπουργείου δεν προχώρησε σε μειώσεις θέσεων.
Και έρχεστε εσείς σήμερα, που υποτίθεται ότι εορτάζετε το τέλος των μνημονίων, και καταργείτε οργανικές θέσεις!
Και όχι λίγες ! Καταργείτε, λ.χ. το 15% των θέσεων του Κλάδου των Διπλωματών και πάνω 35% των θέσεων του Κλάδου των Εμπειρογνωμόνων.
Στις 142 Αρχές του εξωτερικού, αναλογούν μόλις 4 μόνιμοι υπάλληλοι κατά μέσο όρο.
Αυτό σημαίνει, για πολλές από αυτές, στελέχωση μόνο από τον πρέσβη και ένα διοικητικό υπάλληλο ή και έναν μηχανικό επικοινωνιών.
Και όμως :
Ξέρετε ότι για τη στοιχειωδώς εύρυθμη λειτουργία τους απαιτείται έως και διπλασιασμός των μονίμων υπαλλήλων.
Αυτό αφορά και στις προξενικές αρχές, που εξυπηρετούν μια ομογένεια που συνεχώς διογκώνεται. Και εκεί, η κατάσταση είναι απαράδεκτη – το έχουμε πει πολλές φορές.
Εδώ έρχεται η εικόνα μιας υπηρεσιακής συγκρότησης όπου κυριαρχεί η σπατάλη πόρων εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Υπάλληλοι στην κορυφή της ιεραρχίας αναλώνονται σε καθήκοντα τηλεφωνητή ή γραμματείας.
Είναι τόσο δύσκολη η ορθολογική οργάνωση των καθηκόντων ;
Είναι τόσο δύσκολη μια οργάνωση που θα εκμεταλλεύεται σε αποδεκτό βαθμό τις δυνατότητες των υπαλλήλων, προστατεύοντας, έτσι, και την υπαλληλική τους ακεραιότητα και αξιοπρέπεια ;
Θεωρούμε ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα την κατάργηση θέσεων προσωπικού.
Ακρωτηριάζετε το Υπουργείο και υπονομεύετε τη δυναμική του !
Σας καλούμε να το επανεξετάσετε. Και το λέμε και σοβαρά και ουσιαστικά.
Είναι πρόβλημα το ότι για να λύσετε το ζήτημα της έλλειψης προσωπικού επιμένετε σε αντιγραφή λαθών του παρελθόντος, που οδήγησαν σε πλήρη αποτυχία.
Από την ίδρυση ακόμα του Υπουργείου, υπήρχε η πάγια τακτική των μετατάξεων με απλή υπουργική απόφαση, και χωρίς εξετάσεις.
Και έρχεστε σήμερα, 2021, να επιμένετε στη μεθοδολογία των ρουσφετολογικών μετατάξεων, με το άρθρο 331.
Το Υπουργείο των Εξωτερικών δεν έχει ανάγκη, όπως ορθότατα ειπώθηκε, από «αλεξιπτωτιστές» άλλων υπηρεσιών, «οι οποίοι τελείωσαν τις ακαδημαϊκές σπουδές τους πριν καμιά εικοσαριά χρόνια και επιθυμούν να «εξαργυρώσουν» την πελατειακή τους σχέση με τον εκάστοτε Υπουργό με μια καλή μετάθεση στο Λονδίνο ή το Παρίσι».
Τέταρτη αστοχία είναι η κατάργηση από τις εξετάσεις εισαγωγής στη Διπλωματική Ακαδημία των επίσημων γλωσσών εργασίας του Ο.Η.Ε., δηλαδή Ισπανικής, Κινεζικής, Αραβικής και Ρωσικής.
Αυτή η απόφαση δεν εξυπηρετεί διόλου την ελληνική διπλωματία, τις ανάγκες της και την προοπτική της.
Η εμμονή σας στα Αγγλικά και Γαλλικά είναι και ακατανόητη και οπισθοδρομική και επιβλαβής.
Το είπαμε ήδη : Οι μόνοι που εξυπηρετούνται είναι η κλειστή – και κληρονομικά ανανεούμενη – διπλωματική κάστα.
Και δεν υπάρχει καμία άλλη λογική ερμηνεία για τη σκοπιμότητα αυτής της ρύθμισης, η οποία μόνο αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει.
Με τέτοιες τακτικές, διευκολύνονται και διαιωνίζονται γνωστά σε όλους μας παρασιτικά φαινόμενα.
Πρόσθετο παράδειγμα ρύθμισης στην ίδια κατεύθυνση, είναι και η κατάργηση της Μεταφραστικής Υπηρεσίας. Και γι’ αυτήν δεν υπάρχει άλλη εξήγηση.
Κινδύνους για την ανάπτυξη παρασιτικών φαινομένων στις σχέσεις ιεραρχίας του προσωπικού ενέχουν και οι ασάφειες στο άρθρο 328, που αφορούν στην αξιολόγηση.
Για την αξιολόγηση, θα αναγκαστώ να επαναλάβω την πάγια θέση μου :
Αναγκαία προϋπόθεση για μια πραγματική αξιολόγηση είναι ένα σαφές καθηκοντολόγιο, που να βασίζεται σε έναν Οργανισμό με διάκριση αρμοδιοτήτων ανά υπηρεσιακή μονάδα.
Μόνο έτσι μπορεί να υπάρχει συγκεκριμένη στοχοθεσία, που μπορεί να αποτελέσει τη βάση μιας ουσιαστικής αξιολόγησης.
Οποιαδήποτε άλλη διαδικασία είναι απλώς εικονική και προσχηματική.
Είναι όμως και επιβλαβής :
Γιατί αναπτύσσει εξαρτήσεις μεταξύ προϊσταμένων και υφισταμένων, που δεν μπορεί παρά να είναι ουσιαστικά αντιπαραγωγικές.
Το ίδιο ισχύει και με τις ασάφειες του άρθρου 325, για τις εκπαιδευτικές άδειες.
Και όμως : ιδιαίτερα στο Υπ. Εξωτερικών, τα υψηλά προσόντα του προσωπικού του είναι απόλυτα αναγκαία για την καλύτερη λειτουργία του, αλλά και για την εξέλιξή τους, για την κάλυψη των ανώτερων θέσεων ευθύνης.
Επομένως, η χρήση εκπαιδευτικών αδειών έχει κομβική σημασία.
Εδώ, λοιπόν, η αναφερόμενη προϋπόθεση της “εξαιρετικής επίδοσης” ενέχει κίνδυνο να δημιουργήσει σχέσεις προβληματικών εξαρτήσεων μεταξύ προϊσταμένων και υφισταμένων.
Δεν θα επεκταθώ περισσότερο. Θα πω μόνο ότι δεν επιτρέπεται να θεσμοθετούμε δυνατότητες καταχρήσεων και ευνοιοκρατίας.
Έρχομαι και στις διατάξεις για την συγκρότηση του Πειθαρχικού και του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, στα άρθρα 264 και 267.
Η συγκρότησή τους με υψηλόβαθμους δικαστές, δημιουργεί συνθήκες οιωνεί «δεδικασμένου», πριν την πιθανή ενδεχόμενη δικαστική προσφυγή του ενδιαφερομένου.
Ο Εισηγητής της υπόθεσης στη δικαστική διαδικασία, θα πρέπει να συγκρουστεί με αποφάσεις δικαστών, ιεραρχικά ανώτερων από αυτόν.
Επίσης, θα πρέπει να τεθούν αυστηρά χρονικά όρια, για να μην χρονίζουν αυτές οι υποθέσεις, δυσχεραίνοντας την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών.
Τέλος, επικίνδυνες είναι και οι ασαφείς διατυπώσεις στο άρθρο 339 παρ. 2 περιπτώσεις (δ) έως και (η), που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα, ιδιαίτερα σε σχέση με τη συνδικαλιστική δράση.
Θα κλείσω με ένα ειδικό θέμα.
Είπα και παραπάνω ότι, ιδιαίτερα στο Υπ. Εξωτερικών, είναι κρίσιμη η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού.
Και μιλάμε όχι μόνο για τα προσόντα κατά το χρόνο εισόδου στην υπηρεσία αλλά και για την αναγκαία διαρκή επιμόρφωσή του.
Πολύ περισσότερο, αφού μεγάλο μέρος της δράσης του Υπουργείου αναφέρεται στην προώθηση των εθνικών θέσεων, στον διάλογο και τη διαπραγμάτευση με ομολόγους του εξωτερικού.
Αυτό σημαίνει άμεσο ανταγωνισμό στο βάθος και το εύρος της γνώσης των θεμάτων και ως προς την εξέλιξή τους μέχρι τον εκάστοτε κρίσιμο χρόνο.
Θέτω ένα ερώτημα, λοιπόν, στον κ. Υπουργό:
Μπορείτε να μας ενημερώσετε, ενδεικτικά, για τις δαπάνες της Βιβλιοθήκης του Υπουργείου, για τα έτη 2005 - 2010 - 2015 & 2020, για την προμήθεια βιβλίων και επιστημονικών περιοδικών, μαζί με τις συνδρομές σε εξειδικευμένες ιστοσελίδες ;
Η επιλογή των ετών προκύπτει από τη σταδιακή εξέλιξη της ελληνικής πραγματικότητας : 2005, πριν επιβληθούν τα μνημόνια, 2010, στη αρχή των μνημονίων, 2015 κορύφωση των μνημονιακών πιέσεων και 2020, οπότε τα περισσότερα κόμματα έχετε γιορτάσει το τέλος των μνημονίων.
Ευχαριστώ πολύ!
«Οργάνωση και λειτουργία Υπουργείου Εξωτερικών, Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού και ρύθμιση θεμάτων διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας».