Σας ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε!
Καλωσορίζουμε και εμείς τον κ. Ζαγορίτη.
Δεν το ήθελα, αλλά θα ξεκινήσω με ένα παράπονο. Στην περυσινή συνεδρίαση, για τα Πεπραγμένα του 2018 είχα θέσει ένα ερώτημα: σε σχέση με την Απόφαση 363/2018 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, για τα τρόφιμα από εδάφη κατεχόμενα από το κράτος του Ισραήλ και για την ένδειξη εδάφους καταγωγής τους.
Συγκεκριμένα σας είχα ρωτήσει με ποιο τρόπο εσείς, από τη θέση και την εμπειρία σας, θα θεωρούσατε πως θα διασφαλιστεί η έμπρακτη συμμόρφωση της ελληνικής αγοράς στη συγκεκριμένη απόφαση.
Επανήλθα, μετά τέσσερις μήνες, εδώ, στην Επιτροπή μας, και έθεσα πάλι το ερώτημα: (διαβάζω) «Θα ήταν δυνατόν σήμερα, μετά από έξι μήνες περίπου, μετά την έκδοση της απόφασης αυτής, να μας διαφωτίσετε ώστε να μπορέσουμε και εμείς να απευθυνθούμε υπεύθυνα και τεκμηριωμένα στην Εκτελεστική Εξουσία;»
Και τα δύο ερωτήματα, δυστυχώς, έμειναν αναπάντητα. Υποχρεώνομαι, λοιπόν, να τα επαναφέρω. Πρόκειται για κρίσιμο ζήτημα – και όχι μόνο λόγω της αναλογίας με τα Κατεχόμενα στην Κύπρο.
Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν την προέλευση των προϊόντων που αγοράζουν. Εκτός από τους υγειονομικούς και οικονομικούς παράγοντες, πρέπει να συνεκτιμώνται – για να μην πω ότι πρέπει να προτάσσονται – και παράγοντες δεοντολογικού χαρακτήρα. Ιδίως όταν αυτοί σχετίζονται με παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Αυτό ορίζεται και από το ενωσιακό κεκτημένο. Αντίστοιχα, ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει και τη χώρα κατασκευής της συσκευής που αγοράζει. Να γνωρίζει, π.χ. αν ένα ψυγείο έχει κατασκευαστεί στην Ισπανία ή στην Τουρκία.
Τη Δευτέρα, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα καταναλωτή, κάνατε μία δήλωση, αναφερόμενος κυρίως στη φύση των προβλημάτων και στα έκτακτα μέτρα της Πολιτείας σε όλο σχεδόν το φάσμα των καθημερινών συναλλαγών.
Είπατε ότι η επιτυχία των μέτρων «στηρίζεται, εν πολλοίς, στην αποτελεσματικότητα των φορέων που καλούνται να συνδράμουν στην εφαρμογή τους». Είναι αυτονόητο ότι ως προς την αποτελεσματικότητα, την ευθύνη φέρει κυρίως η εκτελεστική εξουσία, που υλοποιεί τα μέτρα και ελέγχει την κεντρική διοίκηση. Θα ήταν χρήσιμη η άποψή σας : Πώς κρίνετε εσείς την αποτελεσματικότητα των έκτακτων αυτών μέτρων στο φάσμα των καθημερινών συναλλαγών.
Έρχονται καθημερινά οι εικόνες από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Εκεί, είστε ικανοποιημένος από τα μέτρα της Πολιτείας; Έχετε προτάσεις για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης του επιβάτη-καταναλωτή στα μέσα αυτά;
Ας έλθουμε στα γενικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει ο Συνήγορος του Καταναλωτή. Προφανώς, σε μια ιδανική κατάσταση αγοράς δεν θα αντιμετώπιζε αιτήματα, αφού αυτή θα λειτουργούσε σωστά.
Η διαρκής αύξηση των αιτημάτων καταναλωτών μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτον : ότι όλο και περισσότερο οι καταναλωτές κρίνουν πρόσφορη την προσφυγή στον Συνήγορο. Και δεύτερον : ότι αυξάνονται διαρκώς οι περιπτώσεις για τις οποίες είναι απαραίτητη η εμπλοκή σας.
Και ενώ το πρώτο συνεπάγεται ικανοποίηση για τη λειτουργία της Αρχής, το δεύτερο αποτελεί μάλλον αιτία προβληματισμού.
Το ζήτημα είναι με ποιον τρόπο οι παρεμβάσεις του Συνηγόρου θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αλλαγή εμπορικών συμπεριφορών, για τις οποίες αναγκάζεται να ζητήσει προστασία ο (ουσιαστικά αδύναμος) καταναλωτής.
Αυτό που πρέπει να διερευνηθεί είναι το εάν οι παρεμβάσεις σας οδηγούν, εν τέλει, και σε αλλαγή συμπεριφορών των προμηθευτών, που αποτελούν και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Μιλάω για τις εισηγήσεις σας προς τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή για επιβολή κυρώσεων. Αλλά και για μηνυτήριες αναφορές προς τους αρμόδιους εισαγγελείς. Ακόμα και για την έκδοση απλών Δελτίων Τύπου με αναλυτικές οδηγίες.
Θα ήταν χρήσιμο να μας παρουσιάσετε σχετικές προτάσεις σας που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν από την εκτελεστική εξουσία και να οδηγήσουν σε αλλαγή συμπεριφορών. Γιατί οι συμπεριφορές δεν φαίνεται να αλλάζουν.
Σε μια περίοδο που σχεδόν δεν υφίσταται αγορά οι τιμές παραμένουν ψηλά. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, αυξάνονται ακόμα περισσότερο (όπως, ενδεικτικά, στα είδη ηλεκτρονικού εξοπλισμού).
Επίσης, αντί η πολιτεία να συμβάλλει στην ενίσχυση της ποιότητας ζωής, λαμβάνει μέτρα που συνεπάγονται την υποβάθμισή της, όπως συμβαίνει με τα τρόφιμα περιορισμένης διατηρησιμότητας.
Όμως, υπάρχουν χρήσιμες προτάσεις για τη συγκεκριμένη περίοδο της πανδημίας. Αναφέρω ενδεικτικά :
Αναστολή δόσεων στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, μέχρι τη λήξη των μέτρων. Σε τυχόν καθυστερήσεις να μην ακολουθούν κυρώσεις και τόκοι υπερημερίας.
Απαγόρευση της διακοπής παροχής ρεύματος, ύδρευσης, τηλεφωνικών και διαδικτυακών επικοινωνιών, σε περίπτωση καθυστέρησης.
Ένα άλλο ζήτημα είναι η έκθεση των καταναλωτών στους κινδύνους της διασποράς του ιού. Οι καταναλωτές που περιμένουν σε σχετικές ουρές εκτίθενται σε κινδύνους. Παρεμπιπτόντως, έχετε συμμετοχή στη διαδικασία ελέγχου για την απολύμανση, λ.χ., των αυτόματων μηχανημάτων ανάληψης, των μέσων μαζικής μεταφοράς, των δημοσίων κτιρίων και των κοινόχρηστων ή των ενεργών εμπορικών χώρων;
Τέλος, παίρνω αφορμή από τη δήλωσή σας, ότι στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου οι επιχειρήσεις δεν ήταν προετοιμασμένες να ανταπεξέλθουν σε έναν τόσο μεγάλο όγκο παραγγελιών. Αυτό είναι σωστό, και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σε σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις. Όμως, υπάρχει κίνδυνος να κυριαρχήσουν στη συγκεκριμένη αγορά οι πολύ μεγάλοι παίκτες, που θα οδηγήσει σε επικίνδυνες ολιγοπωλιακές καταστάσεις. Ποιες είναι οι προτάσεις σας για να αποφύγουμε αυτήν την εξέλιξη;
Ευχαριστώ πολύ!
Πέμπτη, 18 Μαρτίου 2021 και ώρα 11.00΄
Αίθουσα «Προέδρου Αθανασίου Κωνστ. Τσαλδάρη» - 223
συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας
Συζήτηση επί της Ετήσιας Εκθέσεως, έτους 2019,
του Συνηγόρου του Καταναλωτή
και ακρόαση του Συνηγόρου, κ. Ελευθέριου Ζαγορίτη.
