Σας ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε!
Οι τέσσερις Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας, που καλούμαστε να κυρώσουμε σήμερα, είναι συμφωνίες μεταξύ αφενός μεν της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της και αφετέρου, αντίστοιχα, της Νέας Ζηλανδίας, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και της Σιγκαπούρης.
Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της δεν έχουν σημαντικό κύρος στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο.
Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από τη μεθόδευση αλλά και από το περιεχόμενο της πρόσφατης συμφωνίας μεταξύ Αυστραλίας, Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ.
Σε αυτή τη συμφωνία, είχε καταλυτικό ρόλο η -για πολλούς- «απομονωμένη και αδύναμη» Μεγάλη Βρετανία, ενώ παρακάμφθηκε ακόμα και η Γαλλία, που είναι πάντα, ακόμα και για τις ΗΠΑ, υπολογίσιμη δύναμη στο Νότιο Ειρηνικό.
Εξάλλου, στον σημερινό πολυπολικό κόσμο, η τεχνολογία και το οικονομικό μέγεθος έχουν, πράγματι, μεγαλύτερη αξία από εκείνη που είχαν στο διπολικό παρελθόν. Όμως, το στρατιωτικό αποτύπωμα παραμένει πάντα το πιο καθοριστικό, ακόμα και αν συνήθως αναφέρεται ως αμυντικό.
Αυτά πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, αν θέλουμε να έχουμε ρεαλιστική εκτίμηση για την πραγματική σημασία των συμφωνιών της ΕΕ με τις μακρινές αυτές χώρες.
Επίσης, όλοι γνωρίζουμε ότι οι εταιρικές συμφωνίες της Ε.Ε. με τρίτες χώρες (ή τρίτα μέρη), συνήθως, έχουν μία κλιμακωτή πορεία: Αρχικά συνάπτεται μια συμφωνία-πλαίσιο ή, αλλιώς, μια στρατηγική εταιρική συμφωνία. Αυτή αποτελεί τη βάση για τις Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου, που είναι και το τελικό ζητούμενο.
Αυτή η μέθοδος κλιμάκωσης εφαρμόστηκε από την ΕΕ, σαν απάντηση στις λεόντειες, υπέρ της βέβαια, Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου και Κίνησης Κεφαλαίων, με χώρες -κυρίως- της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού.
Στην πρώτη συμφωνία τίθεται ένα πλαίσιο αμοιβαίας συνεννόησης και συνεργασίας, που υπερβαίνει το εμπόριο και τις κεφαλαιακές/χρηματοπιστωτικές συναλλαγές. Έχει σημασία να δούμε ποια θέματα περιλαμβάνονται σε αυτό το πλαίσιο.
Θα τα απαριθμήσω : η προάσπιση των κοινών αξιών και των αρχών της δημοκρατίας, η προαγωγή της ειρήνης και της ασφάλειας, ο έλεγχος και η εξάλειψη των όπλων μαζικής καταστροφής, η εγκληματικότητα, η τρομοκρατία, η διαχείριση καταστροφών και η ανθρωπιστική δράση, η επιστήμη, η τεχνολογία και η καινοτομία, η κοινωνία της πληροφορίας, το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή, η ενέργεια, η υγεία, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, ο κυβερνοχώρος, η μετανάστευση, η προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η παιδεία, η νεολαία, ο αθλητισμός και ο πολιτισμός. Ας συγκρατήσουμε, προς το παρόν, ότι δεν αναφέρεται τίποτα απολύτως για τα εργασιακά, για το καθεστώς εργασίας.
Με τον τρόπο αυτό, η ΕΕ θέλει να εμφανίζεται σαν δύναμη ανάπτυξης και σταθερότητας και να μην προβάλλεται σαν μια νεο-αποικιακή δύναμη, που απλώς θέλει να εκμεταλλευτεί χώρες, αδύναμες αλλά πλούσιες σε πρώτες ύλες και φθηνή εργασία.
Έτσι, αυτές οι εμπορικές, κεφαλαιακές, χρηματοπιστωτικές συμφωνίες της ΕΕ ακολουθούν το ίδιο τυπικό: Συμφωνία-πλαίσιο για τη συνεργασία και μετά Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου.
Και οι τωρινές τέσσερις συμφωνίες, είναι συμφωνίες-πλαίσιο, του πρώτου σταδίου. Από τις τέσσερις χώρες, οι δύο ασιατικές (Ιαπωνία και Σιγκαπούρη) υπέγραψαν την ίδια μέρα και συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ. Οι άλλες, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, είναι ακόμα σε διαπραγματεύσεις, έχοντας συμφωνήσει μόνο στο πλαίσιο, μόνο στο πρώτο στάδιο.
Αυτό σημαίνει ότι θα ακολουθήσουν πιο εξειδικευμένες συμφωνίες, με τεχνικά χαρακτηριστικά που ενδεχομένως θα έχουν βαρύνουσα σημασία και για την προστασία των δικών μας προϊόντων, και συνεπώς για τις αντίστοιχες ελληνικές εξαγωγές. Αυτές θα τις δούμε όταν κατατεθούν.
Το εμπορικό μας ισοζύγιο χαρακτηρίζεται από μία διαχρονική καχεξία των εξαγωγών μας σε σχέση με τις εισαγωγές. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70, ενόψει της εισόδου μας στην τότε ΕΟΚ, είχαν εκφρασθεί οι εύλογοι προβληματισμοί για την αναμενόμενη συντριπτική αύξηση των εισαγωγών μας.
Βέβαια, τότε, αυτοί οι προβληματισμοί διασκεδάζονταν με επιχειρήματα για ελληνική αυτάρκεια στον πρωτογενή τομέα, η οποία δεν διατηρήθηκε. Έχουμε, επιτέλους, μετά από τέσσερις δεκαετίες, την υποχρέωση να αποτιμήσουμε με νηφαλιότητα τα τότε πολιτικά επιχειρήματα. Σίγουρα δεν είναι αυτή η συνεδρίαση που πρέπει να το κάνουμε αυτό.
Πέρα από το δομικό πρόβλημα του εμπορικού ισοζυγίου, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια των ατέλειωτων μνημονίων, έχουμε στην Ελλάδα και μια ισοπέδωση του Κράτους Πρόνοιας, στον κοινωνικό τομέα.
Τέτοιες συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη βελτίωσης της αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων, που αφορούν σε πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μας. Θα μπορούσαν... Ας δούμε, λοιπόν εάν το κάνουν κιόλας.
Οι σχετικές αναφορές σε αυτού του είδους τις συμφωνίες στοχεύουν, κυρίως, στα αντισυμβαλλόμενα κράτη, που συχνά ανήκουν στον αποκαλούμενο τρίτο κόσμο. Δυστυχώς, η χώρα μας, αν και μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης, βρίσκεται σε τόσο δυσμενή θέση, που θα έπρεπε να ελπίζει σε ανάλογες πρόνοιες.
Αυτού του είδους οι συμφωνίες, όμως, αποτυπώνουν ανάγλυφα τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Αποτυπώνουν την ισορροπία των εκατέρωθεν ολιγαρχικών συμφερόντων και δεν βασίζονται στα συμφέροντα των λαών.
Γι’ αυτό, είναι χαρακτηριστική και η απουσία των εργασιακών από το κατά τα άλλα εξαντλητικό πλαίσιο, που καθιερώνουν.
Προφανώς αυτά δεν αποτελούν κάποια κοινή αξία ούτε κοινή αρχή συνεργασίας. Αλλά αυτό είναι μάλλον αναμενόμενο: η κινητήρια δύναμη της παγκοσμιοποίησης είναι η κοινωνική καταρράκωση και ισοπέδωση, το κοινωνικό ντάμπινγκ, όπως λέγεται πλέον. Σε αυτό επενδύουν οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και κίνησης κεφαλαίων.
Κοινωνικό ντάμπινγκ, Λοιπόν : μιλάμε για την εκμετάλλευση του χαμηλότερου κόστους εργασίας σε μια χώρα, είτε πρόκειται για άμεσο μισθολογικό κόστος, χαμηλότερα ημερομίσθια, είτε και για το μη μισθολογικό κόστος, που μπορεί να σημαίνει ασφαλιστικές εισφορές, συνθήκες εργασίας, εργασιακή υγιεινή και ασφάλεια κ.λπ.
Αυτές οι συμφωνίες δεσμεύουν τα μέρη και καθορίζουν τη ζωή των λαών, ερήμην τους.
Με τέτοιες συμφωνίες, η ΕΕ θέλει να εμφανίζεται σαν δύναμη ανάπτυξης και σταθερότητας και να μην προβάλλεται σαν μια νεο-αποικιακή δύναμη, που απλώς θέλει να εκμεταλλευτεί χώρες, αδύναμες αλλά πλούσιες σε πρώτες ύλες και φθηνή εργασία.
Συνοπτικά και ενδεικτικά, ας δούμε κάποια ειδικά θέματα:
Ασφαλώς, είναι προβληματική η απουσία κάθε αναφοράς για τη φοροδιαφυγή, ιδίως δε στη συμφωνία με τη Σιγκαπούρη. Ένα κράτος που είναι και παραμένει φορολογικός παράδεισος, και διατηρεί ένα δηλητηριώδες φορολογικό απόρρητο.
Στη συνέχεια, το άρθρο 48 της Συμφωνίας Πλαίσιο ΕΕ - Αυστραλίας αναφέρεται στη συνεργασία στο πεδίο της Ενέργειας και εξειδικεύει τους στόχους αυτής της συνεργασίας. Στο σημείο (ζ) λοιπόν αναφέρεται ως στόχος: "... η επίτευξη ορθολογικής χρήσης της ενέργειας με τη συμβολή τόσο της προσφοράς όσο και της ζήτησης, με βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στην παραγωγή, μεταφορά, διανομή και τελική χρήση της ενέργειας".
Ζούμε στη χώρα όπου η Μητσοτάκης Α.Ε. εφαρμόζει με ζήλο τέτοιες συμφωνίες πριν καν αυτές κυρωθούν από το Κοινοβούλιο, πριν καν υπάρξει Εμπορική Συμφωνία ΕΕ - Αυστραλίας. Η Κυβέρνηση έσπευσε να εκποιήσει τον ΔΕΔΔΗΕ, το δίκτυο μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας, το ουσιαστικό μονοπώλιο που κατέχει, στην Αυστραλιανή, άκρως αμφιλεγόμενη, εταιρεία Μακουάιαρι (Macquairie), μόλις στο ένα πέμπτο της αξίας του , δηλαδή προς 2 δις Ευρώ ενώ η αξία του ΔΕΔΔΗΕ αποτιμάται σε 10 δις Ευρώ.
Η απουσία της όποιας διάστασης εργασιακής προστασίας σε αυτές τις συμφωνίες δεν μας αφήνει, ούτως ή άλλως, κανένα περιθώριο :
Τέσσερις φορές όχι!
Ευχαριστώ πολύ.
Επεξεργασία και εξέταση των σχεδίων νόμων
του Υπουργείου Εξωτερικών:
Α. «Κύρωση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης για τις σχέσεις και τη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και της Νέας Ζηλανδίας, αφετέρου» και
Β. «Κύρωση της Συμφωνίας Πλαίσιο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και της Αυστραλίας, αφετέρου».
Επεξεργασία και εξέταση των σχεδίων νόμων
του Υπουργείου Εξωτερικών:
Α. «Κύρωση της Συμφωνίας Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και της Ιαπωνίας, αφετέρου» και
Β. «Κύρωση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και της Δημοκρατίας της Σιγκαπούρης, αφετέρου».
