Σας ευχαριστώ κ Πρόεδρε!
Καλωσορίζουμε τον κύριο Υπουργό, και τον ευχαριστούμε για την ενημέρωση για τις τρέχουσες εξελίξεις και τις προτεραιότητες της Σλοβενικής Προεδρίας.
Μια Προεδρία που, τυπικά, λήγει σε λιγότερο από δύο μήνες. Οι ουσιαστικός χρόνος είναι ακόμα μικρότερος, λόγω των εορτών.
Είμαι υποχρεωμένη να επισημάνω ότι ενημερωθήκαμε για αυτή τη συνεδρίαση μόλις πριν 46 ώρες. Υπήρχε, όμως περιθώριο για πιο έγκαιρη ενημέρωσή μας, αφού η έγγραφη διαδικασία στο Υπουργείο Εξωτερικών έχει ολοκληρωθεί από τις 25 και 26 Οκτωβρίου.
Τα θέματα της εκάστοτε Προεδρίας είναι ιδιαίτερα σημαντικά και οφείλουμε να τα αντιμετωπίζουμε ανάλογα.
Έχουμε κουραστεί να ακούμε τις παραινέσεις των ισχυρών, ότι πρέπει να ληφθούν γενναία μέτρα από αδύναμους πολίτες αλλά και από μικρά κράτη.
Όπως επίσης έχουμε κουραστεί να ακούμε και τις υποκριτικές μεγαλοστομίες για δήθεν Ευρωπαϊκή και Ενωσιακή Αλληλεγγύη. Και αυτή όμως λειτουργεί ουσιαστικά μονοσήμαντα, υπέρ των ισχυρών.
Έτσι, οι αδικίες, οι ανισότητες και τα προβλήματα διαρκώς μεγαλώνουν. Αυτό πρέπει να αλλάξει!
Πρώτα από όλα, για την αντιμετώπιση του covid, θα πρέπει τα εμβόλια και τα τεστ να κυκλοφορήσουν ελεύθερα σε όλο τον κόσμο. Ακόμα και αν αυτό θίγει τα διαπλεκόμενα συμφέρονται ισχυρών εταιρειών και κρατών.
Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό! Ο τρόπος αντιμετώπισης του covid επιδείνωσε το θεμελιώδες κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα όλων των σύγχρονων κοινωνιών : τη μεγάλη αύξηση των ανισοτήτων.
Και όμως, ήδη διαφαίνεται ότι τελικά θα πρέπει να οδηγηθούμε αναπόφευκτα στη διαγραφή χρεών, τόσο σε ιδιώτες όσο και σε κράτη. Όσο και αν αυτό δεν βολεύει τα συμφέροντα μεγάλων τραπεζών και κρατών.
Το πρόβλημα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις πολιτικές που ακολουθεί, απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το μέσο Ευρωπαίο. Όπως λέει και η παροιμία μας, δεν είναι στραβός ο γιαλός, η ΕΕ αρμενίζει στραβά.
Ας έρθουμε και στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Είναι αναμφίβολα προβληματική η ιδιαίτερα χαμηλή συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών στη διαδραστική ψηφιακή πλατφόρμα. Μετά από σχεδόν 5 μήνες, υπήρξαν μόλις κάτι παραπάνω από 22 χιλιάδες συνεισφορές από όλα τα κράτη μέλη !
Επειδή η Διάσκεψη αυτή γίνεται και στην προοπτική αναθεώρησης της Συνθήκης της Λισαβώνας, έχει για εμάς θεμελιώδη σημασία η θεσμική κατοχύρωση της νησιωτικότητας, ως νέου ενωσιακού στόχου – και όχι απλά ως νέας αρμοδιότητας.
Στο επίπεδο των ενωσιακών πολιτικών προτείνουμε συγκεκριμένα την εισαγωγή ρήτρας νησιωτικού χαρακτήρα, ως «ρήτρα γενικής εφαρμογής», σε όλες τις πολιτικές. Πολύ δε περισσότερο στις πολιτικές οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, όπως ορίζονται στον Τίτλο 18 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα άρθρα 174-178.
Αυτές οι πολιτικές, με την εφαρμογή των συνακόλουθων αποτελεσματικών μέτρων, θα έχουν μεγάλη σημασία για τις κοινωνίες και τις οικονομίες των νησιών μας.
Σημειώνω ότι στην πλατφόρμα της ΕΕ για τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, έχει ήδη αναρτηθεί αναφορά της Κοινωνιολογικής Ένωσης Μάλτας για τη Νησιωτικότητα.
Κάτι ανάλογο μπορεί να προβλεφθεί και για τις ορεινές περιοχές της Ένωσης, που αφορούν και στις δύο δικές μας χώρες, λόγω της φυσικής τους διαμόρφωσης. Πιστεύω πως δεν χρειάζονται εδώ παραπάνω επιχειρήματα, απέναντι στον κ. Υπουργό της Σλοβενίας, μιας χώρας που έχει τις αλπικές περιοχές στο βορρά και τους μεγάλους ορεινούς όγκους νοτιότερα.
Οι νησιωτικές, όπως και οι ορεινές περιοχές, αντιμετωπίζουν αντικειμενικούς φυσικούς περιορισμούς. Απαιτούν, επομένως και ανάλογα συγκεκριμένα μέτρα. Μέτρα που θα συμπληρώνουν, στο μέτρο των πραγματικών αναγκών, το γενικό πλαίσιο για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή.
Είναι αλήθεια ότι στα κείμενα της ΕΕ, υπάρχει γενικά μία θετική στάση έναντι των νησιωτικών περιοχών.
Το ζήτημα αυτό είναι απολύτως ώριμο, ώστε να αποτελέσει ένα νέο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι απολύτως ώριμο να τεθεί στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Αυτή είναι μία ευκαιρία που δεν έχουμε το δικαίωμα να την αφήσουμε να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου μία γεωστρατηγική προσέγγιση.
Τόσο τα νησιά όσο και οι ορεινοί όγκοι καθορίζουν και το στρατηγικό βάθος κάθε χώρας. Αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία στα μικρά κράτη.
Τα μικρά κράτη δεν έχουν την ισχύ στο διεθνές σύστημα – αλλά και στο ενωσιακό – να προβάλλουν και να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους.
Ακριβώς για το λόγο αυτό είναι αναγκαίος ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ τους, αφού υπάρχουν, αντικειμενικά, κοινές προσεγγίσεις.
Ευχαριστώ πολύ!
